Аъзам ХУЧАСТА

 

АФСУС……

Ишк  мурду  шавк  мурду  дард  мурд
Дар  миёни  ин  хама  берангихо,
Бахси НАТО,Пентагон,Лодан  ва Буш
Карда  моро  ахрами  ин  чангихо
Мо ба  ичбору   гахе  бо  майли  худ
Дар  блогу  сайтхо  гум  мешавем,
Дар  суроги  тозахо  аз  чангхо
Аз  худии  худ  махрум  мешавем.

Зиндагии  мо шуда  компутари
Мо  асири  халкаи  оморхо,
В-андар  ин  халка ,ки  гуйи мадфан  аст
Аз  миён  гум  гашта  кадри  корхо.

Мо  зи  худ  бегонаем дар  ин  миён
Ташнаву  суи саробе  меравем,
Дар  шигифтам,бо  хама  ширку  риё
Хаббазо,суи  савобе  меравем.

Пурмунофик  гашта  ин  дунёи  дун
Борилохо,мунчиро  арзони  дор,
Ноумеди  аз  сарону  хокимон
Мекашад  охиста  моро  пои  дор.

Дор…шояд хувият,к-у мурдааст
Дар  кавири  хирсу  нафсу бардаги,
Мо хама  олимнамои  чохилем
Худфуруш  андар  хами  афсурдаги.

..Баьд  аз  ин  афсуси  мо,эй хамватан!
Мову  омори  набарди  Бушхо,
Ин  хама  навхочагон  чун  гурбаанд
Мо хама  чун  туьмахо,чун  мушхо.

 

 

Ба  ки гуям   хама  ин  харфи  дилам….

 

 Харфхо  дар  дили  ман  мемиранд
Харфхое ки  дар  ин  тангии  танг
Хамчу  зиндони  асиранд
Хама  мемиранд.

  Ба  ки  гуям  хама  ин  харфи  дилам?
Ба  ки  гуям,ки яке  одамаки хурчиндор
Ки  ду  гуш  чун  антен
Хама чо  харфу  хичо  мечинад
 Чу галивож  ба хар чо  махбуб
Хешро  марди  расо  мебинад.
Лек
Менабинад,ки  яке  номард  аст
Дилсиёх асту  ба  руи  зард  аст.

Ба ки  гуям,ки  яке  хочинамо
Рафта бар каьбасаро
Дили  пур ширку  шарар  баргаштаст,
Тавба,тавба,ки  чу  хар  баргаштаст.

Ба  ки  гуям,ки  гахи  сугу  азо
Санги  бухтону маломат  хурдам
Зи  яке  далкаки  гайёбу  яке  хочаи  у
Чи  басе  дог,ки  бар  дил  бурдам.

Ба  ки  гуям,ки  дар  ин  чамьи  ачиб
Шуда  тасбех  чу  як  зиннати  даст,
Тоату  зикр  хама  зохири  кор
Шахру  бозор  пур  аз  фосику  маст.
Ба  ки  гуям  хама  ин  харфи  дилам?
Ба  ки  гуям,ки  хама  панбабагушанд
Ва  хама  гуйи  фахиму  окил
Ва  ба  андешаи  худ  бохушанд.
…Лек….аз  харфи  хакикат  ори
Даруни  деги  риё  мечушанд.

Ба ки  гуям,ки  дилам метаркад
В-андар ин  колбади  гуристон
Оби  дарёи  дилам  мехушкад.

 

Ба ки  гуям  хама  ин  харфи  дилам?
Ба  ки  гуям,ки  надорам  модар
Сабзаи  пуштаи хоки  падарам  хушкидаст!

Аъзам ХУЧАСТА

Шайх Камол ба руи экран хохад рафт

Шайх Камол ба руи экран хохад рафт
Исмоили Барори,коргардони машхури эрони касд дорад аз зиндагии Шайх Камоли Хучанди,шоири пуровозаи точик,ки дар Хучанди Точикистон ба дунё омада дар Табрези Эрон мадфун шудааст,филми синамои бисозад.Вай касд дорад дар ин филм саргузашти шоири ориф ва шуридаро аз таваллуд то вафот,сафархои у аз Хучанд то Макка ва аз он чо то Табрезро бо такя ба манобеъи муътабари таърихию пажухиши тавассути як бозигари мучри ,ки ходисахоро ривоят мекунад,ба руи пардаи синамо оварад.Манзарахои филм дар маконхои таърихи ба сурати комилан достони дар декур ва фазохои кухан бо грим ва тачхизоти таърихии он давра бозсози ва ба сурати филми синамоии таърихи дархохад омад.Ин шева метавонад дар назари бинанда зиндагии пурмочарои шоири шинохтаро комилан зохир намояд ва бо таваччух ба истифода аз ритму чаззобият ва фазохои таърихи тамошобинро масхур созад.
Ба гуфтаи Исмоили Барори,коргардони филм,ки матни намоишномаро низ худи у хохад навишт,филми мазкур синамоии хирфаи буда 35 миллиметри,100 дакика(таркиби) ва мустанади таърихи хохад буд ва хамаи сахнахои он дар Точикистон,Эрон ва Арабистон ва бо истифода аз хунармандони машхури точику эрониву араб наворбардори хохад шуд.Хамчунин аз авомили хунарии муштарак,мутахассисону коршиносон ва тачхизоту лоборотури синамоии эрони бо кайфияту сифати аъло кор гирифта хохад шуд.Карор аст филм дар арсаи чахони тавзех ва пахш хохад гардид ва барои куллияи мухотабон дар нукоти мухталифи олам пешбини гардад.Филм бо забонхои точики ва инглиси сохта мешавад.
Исмоили Барори,тахиягар ва коргардони филм мегуяд,ки будчаи такрибии ин пружа то поёни тавлид мархалахои тахкик ва нигориши филмнома,пештавлид ва тадорукот,филмбардори,тадвин,мусики ва садогузори беш аз 700 000 доллар ва хазинахои такмили шомили умури лоборотури,садои суронд,маводи таблиги ва интишороти беш аз 200 000 доллар пешбини мешавад.Бароварди замони тавлиди филм пас аз бастани карордод ва дарёфти кисме аз маблаг ба муддати ду сол пешбини мегардад.
Гуфтанист Исмоили Барори дар соли 1965 дар Бандари Анзали(шимоли Эрон) ба дунё омада дипломи коргардонии синаморо дар соли 1987 зимни таълифи рисолае дар боби “Синамо ва дунёи кудакон” аз Донишгохи хунари Эрон дарёфт намуда ва дар хамон сол филми кутохаш бо унвони “Аксуламал” чоизаи вижаи нахустин чашнвораи саросарии донишчуёни Эронро ва низ медали нукраи чашнвораи Милали Австрия -ЕBЕНSЕЕ 1989-ро сохиб шуд.
Вай то кунун беш аз бист унвон филми синамои,достони ва мустанад ва сериёли телевизиони сохта,ки дар ин миён метавон аз “Танхои ва кулух” ,барандаи Парвонаи заррини бехтарин филм дар панчумин чашнвораи байналмилалии филми кудакону навчавонон ва хузур дар бахши мусобикаи фестивали FIRA-СAN 91-ро ёдовари намуд.
“Хадяи нодир” аз дигар сохтахои уст,ки дар бораи чавонони эрони дар замони чанги Эрону Ирок,”Суруди ошикона” пиромуни пайдоиши суруди “Хумайни эй Имом”,филми мустанади шоиронаи “Дилбохта”-хикояти фидокории як пирамарди рустои,мустанади “Зиёрат” дар ситоиши Харами Мутаххари Имом Ризо(ъ) ва “Маркази осмон” дар бораи маросими азодории шаходати Имом Хусейн(ъ) ва филми “Хона,махалла,мадраса” аввалин тачрибаи тавлиди мавози дар тахиякунандагии сериёлхои телевизионии Эрон мебошад.
Исмоили Барори хамчунин дар мачмуаъи мустанади “Ривояти Фатх” ва то кунун бо фаъолиятхои мухталиф дар Бунёди Синамоии Фороби,шабакаи дуюми симо,Иттиходияи тахиякунандагони Синамоии Эрон,Муассисаи фархангии ЭКО, ва чанд созмони дигар пардохта муддате дар Маркази Чахонии Филми Эрониён масъулияти мухим дошт.
Исмоили Барори хамчунин чанд филми синамоии баланд сохтааст,аз чумла:”Шахр дар дасти бачахо”,”Ошёна”,”Чаханнами сабз”,”Ракси Шайтон”,”Кавири марг”,”Рузи борон”,”Гузориши Марям”,ки дар чандин чашнворахои машхури дунё чоизахои муътабарро сохиб шудаанд.
Ба гуфтаи коршиносон филми “Шайх Камол” дар сурати сохта шудан бо истикболи самими ва густурдаи тамошобинони мухталиф мувочех хохад шуд ва дустдорони адабу хунар дар Точикистон ва соири нукоти олам бояд ба ин коргардон дар амри сохтани он дасти кумак дароз намоянд ва коргардон низ муътакид аст афроде пайдо хоханд шуд,ки дар ин амри хайр сахим шаванд ва гуле дар гулзори адабу фарханги форси бигузоранд,Хукумати Точикистон ва Вазорати фарханг низ агар аз икдоми ин коргардон химоят намоянд кори мухиме хохад шуд. Таври маълум то кунун дар бораи зиндаги ва осори Шайх Камоли Хучанди ба чуз чанд намоишномаи театри филме сохта нашуда ва ин икдоми коргардони эрони метавонад нахустин гоми чидди ва мухим дар ин росто бошад.

Шохмансури Шохмирзо,мухаккики точик.

شاعری از تبار آیینه ها

درخت تنومند ادب پارسی، امروز در سراسر ایرانشهر سایه گسترده است و شعر امروز ایران، افغانستان و تاجیکستان نیز شاخساران سایه‌گستر آن هستند.

امروز از کشورهای فارسی زبان سرایندگانی برخاسته‌اند که کوله‌باری از دانش و تجربه نسل‌های پیش را بر دوش دارند و نگاهشان به راه پرفراز و نشیبی است که تا آینده‌ای درخشان‌تر ادامه دارد.

ارتباطات بیشتر، هم‌نشینی و هم‌اندیشی سرایندگان پارسی‌گو، همراه با دگرگونی‌های فرهنگی، سیاسی و اجتماعی چند دهه اخیر، زمینه رشد بهتر و بیشتر این سخنوران نواندیش را فراهم آورده است.

یکی از این میانه، فردوس اعظم، سراینده توانا و روزنامه‌نگار جوان تاجیک است که تاکنون از او دو دفتر شعر با نام «ابرهای آبی» و «یک بغل غزل» منتشر شده است. دفتر حاضر «آیین آیینه» نیز دربرگیرنده بیش از 60 غزل از اوست که در امتداد دو اثر پیشین همچون آیینه، بازتابی از زلالی حس درونی شاعر شوریده حال است.

بیشتر غزل‌های این دفتر، عاشقانه‌های زمینی هستند و این شرح اشتیاق شاعر، سرشار است از عواطف و احساسات شخصی که در محیطی ساده و صمیمی به تصویر کشیده شده‌اند.

کلیدواژه غزل‌های شاعر در این دفتر، چنان‌که از نامش نیز پیداست، «آیینه» است. فردوس، هم‌مسلک بیدل و آیینه او نیز از جنس «آیینه معشوق نما»ی بیدل است.

آیینه بیش از هر واژه‌ای در شعر او تکرار شده است اما هر بار شاعر در آیینه سخن خود جلوه‌ای دیگر از یار و نمایی متفاوت از خویش یا جامعه را باز می‌نمایاند. این آیینه‌ها گاه «پاک و بی‌ریا» و گاه بازگو کننده «خاطره»ها و در جایی دیگر «پُرگرد» و «آلوده به زنگار» و یا کنایه از «چشم تار» هستند، ولی گاه چنان برای شاعر مقدس اند که به نامشان سوگند می خورد:

قسم به آیینه‌ها هیچ کس شبیه تو نیست
تو برگزیده شدی، انتخاب را چه‌کنم

اندیشه فردوس ایرانشهری است و جفرافیای شعرش به پهناوری ایرانشهر گسترده است؛ او پیش‌تر در دفتری دیگر گفته است:

تاجیک و افغان و ایرانی همه از یک تبار
از دوشنبه من به کابل سوی تهران آمدم
آمدم تا خویش را در خویشتن پیدا کنم
چون نشان آل سامان بر خراسان آمدم

و در غزل‌های این دفتر از خجند، سمرقند، بخارا، ورزاب، شیراز، بلخ و تبریز می‌گوید؛ از آمودریا و اروند سخن می‌راند و اگر به فراخور بیان حال از قله پامیر نام می‌برد، توازن در نگاه را رعایت می‌کند و همان‌جا از دماوند نیز یاد‌می‌کند:

چشمت شبیه قله پامیر پُرشکوه
دل را به یک نگاه دماوند می‌کنی

سنت‌های کهن و فرهنگ مشترک مردم ایران، تاجیکستان و افغانستان که شاعر از کودکی تا جوانی با آنها خوگرفته است، در لابلای غزلش به چشم می‌آید:

نوروز از نگاه تو آغاز می‌شود
بی‌شک خدای موسم عشق و سرور تو

حالا که عید آمده، از من سراغ کن
از کوچه نگاه دلم کن عبور تو

یا

باز کن در را که امشب باز یلدا آمده
دختر گیسو بلند نیک سیما آمده

سفره‌ها را پهن کن، آجیل و شیرینی بیار
زآن که مهمان از دیار عشق اینجا آمده

کشمش و گردو و کرچ تربُز و سیب و انار
این همه از سفره مردان والا آمده

ما همه در منزل مادر کنار همدگر
فرصت شهنامه‌خوانی‌های بابا آمده

باز کن دیوان اشعار لسان‌الغیب را
تا ببینی غنچه فالت شکوفا آمده

دختر خورشید را، این شب به دنیا داده است
سنت این شب یقینا از اوستا آمده

نصف شب ناگه صدای تق‌تق در می‌رسد
باز کن در را که امشب باز یلدا آمده

نگاه او به ادب فارسی و بزرگان شعر نیز به همان اندازه گسترده است و از آشنایی او با متقدمان و معاصران حکایت دارد. اگر ‌در جایی از حافظ و سعدی، مولوی و نظامی، گنجوی، بیدل دهلوی و باباطاهر یاد می‌کند و در پیروی از حافظ شهر خجند را به یار تقدیم می‌کند، در جایی دیگر معاصرانی همچون زنده‌یاد لایق شیرعلی شاعر معاصر تاجیک و یا فروغ فرخزاد، حسین منزوی، قیصر امین‌پور و سهراب سپهری را هم فراموش نمی‌کند و خنده یار را به شکوه غزل‌های منزوی همانند می‌کند، یا با زبان «فروغ» از یار فروغ طلب می‌کند:

امشب بیا و خاطره‌ها را مرور کن
اما تو «با چراغ بیا» با سپاه نه!

شعر شاعر «شاهد همه دردهای» اوست. اگر در جایی می‌گوید «غزلم درد می‌کند» یا «حجم تمام درد مرا شعر می‌کشد»، درد او تنها هجران و فراق یار نیست. او رنج زنده زنده سوختن «فرخنده»ها را در آتش جهالت زهدفروشان ریایی جامعه با همه وجود خویش حس می‌کند و از آن شِکوه می‌کند:

سر بریدند و گفتند که خدمت این است
هرکجا جار کشیدند، دیانت این است

عشق را دار زدند، عاطفه را سوزاندند
با همین سادگی گفتند، محبت این است

عزم کردند دلیری خود اثبات کنند
جانِ «فرخنده» گرفتند که همت این است

او در نکوهش آتش جنگی که دامان هم‌تباران افغان را گرفته است، از دست سیاست‌بازان و جنگ‌سالاران زبان به گلایه می‌گشاید:

لعنت به جنگ و اسلحه، لعنت به این همه
گرد مدار حادثه گردیده‌ایم ما

دنیا میان آتش و خون رنگ خویش باخت
از جنگ‌ها چه خیر مگر دیده‌ایم ما؟

و در جایی دیگر شاعر نواندیش با تلخکامی روی به خرافه‌باوران و کهنه‌اندیشان زمانه می‌گوید:

با کهنگی باور خود خو گرفته‌اید
در تنگنای سینه‌تان عطر عید نیست

عمریست تا اسیر خرافات مانده‌اید
در ذهنتان بشارت حرف جدید نیست

فردوس در انتخاب واژگان، خود را گرفتار دایره بسته واژه‌های متداول در غزل قدیم نمی‌کند. واژه‌ها و ترکیب‌هایی همچون فلوت، عنکبوت، پنجره، عینک، شیشه، کفش، حوض خانگی، خودکار، دریای عسل، قرص خواب، عروسک، گل‌مصنوعی، دکتر، استکان و… در غزل فردوس برای کمک به بیان بهتر، ملموس‌تر و خودمانی‌تر مفاهیم به کار می‌رود و محتوای شعر او را امروزی‌تر و از تکرار و یک‌نواختی دور می‌کند:

سیرت ما را به ظاهربینی چشمان خویش
پشت عینک‌های خودبینی تماشا می‌کنید

لحن برخی واژه‌ها به ویژه آنجا که در توصیف سیمای یار است و به یار از «موت» یا «چشمات» می‌گوید، چنان ساده و صمیمی می‌شود که به نجوای عاشقانه بیشتر نزدیک است تا غزل عاشقانه:

با رفتنت سفیدی مویم فزود، آه
روزم سیاه رنگ همانند موت شد

این رویکرد بی‌پیرایه شاعر در انتخاب واژگان باعث شده است که شنونده لحن و لجهه تاجیکی او را نیز در لابلای غزل حس کند، به ویژه آنجا که «گپ»‌زدن را به جای صحبت‌کردن، «الو گرفتن» را به جای آتش‌گرفتن، «از من سراغ کن» را به جای از من سراغ بگیر، «استید» را به جای هستید، «هی» را به جای همیشه، «گاز کردن» را به جای گاز زدن و یا «نسبزد» را به جای سبز نشود، به کار می‌برد و یا آنجا که برخی واژگان متداول در بین تاجیک‌ها همچون حَولی (حیاطِ خانه)، جف زده از مصدر جفیدن ( واق واق کردن سگ)، کرچ تربُز (قاچ هندوانه) و کم‌بغل (تهی‌دست) را به روانی در غزل خود جای می‎دهد و بر غنای شعر فارسی می‌افزاید.

فردوس به خاطر ارتباط نزدیک فرهنگی و ادبی با ایران و انتشار آثارش به خط فارسی در ایران، سخنش بر دل همزبانانش در ایران و افغانستان می‌نشیند و حس و حال شعرهایش به حال و هوای احساسی در غزل ایران نزدیک‌تر است.

بی‌گمان حضور شاعران نواندیش، خوش ذوق، مردمی و هویت‌خواه همچون فردوس اعظم در گستره ادبیات فارسی، می‌تواند پیوندهای فرهنگی مستحکم‌تری بین مردمان کشورهای فارسی زبان ایجاد کند و زمینه‌ساز همبستگی، اتحاد و یگانگی مردمان فلات ایران در آینده باشد.

#شاهین_سپنتا
#نویسنده

اسفندماه 1396 خورشیدی

@firdavsiazam

МАМНУЪ

 

Лаб фуру банд ки хар гуна сухан мамнуъ аст

Пеши хар кас сухан аз ишк задан мамнуъ аст

 

Бо садокат ба лаби ёр гузорам буса

Бемухаббат натавон буса задан, мамнуь аст

 

Хостам ойина бошам, ки маро бишакстанд

Чи тавон кард ки ойина шудан мамнуъ аст

 

Дардхо дораму аммо натавонам гуям

Ин чи харф  аст, ки бо дард будан мамнуъ аст?

 

Ох ин дарди ватан то ба кучо бояд гуфт

Як нафар гуфт, ки аз боби Ватан мамнуъ аст!

 

Ин газалро ту нигахдору магуяш Фирдавс

Пеши хар кас набари ном зи ман, мамнуъ аст

 

Таҳоҷуми фарҳанги ғарби

Ҳарҷанд, ки сари ин мавзуъ, ки дар вокеъ яке аз масоили доғи руз дар Тоҷикистон маҳсуб меёбад, навиштаанд ва бисёр гуфтаанд, аммо банда низ чун як нафар  фарзанди ин хоку бум намтевонад нисбати ин масъала бетараф бошад ва моилам то чанд андешаи худро оиди ин масъала руи саҳфа орам.

Имруз дар Тоҷикистон раванди ҳаёти сиёсию ҷамъиятии ба вижа ҷавонон-ин кишри пешбарандаи ҷомеа халалдор аст.Ва дар ин табааи ҷомеа як нав вобастагию мутеъи ва пайрави ба тамоилоту падидаҳои ноҷояву ношоями фарҳанги бегона  дида мешавад, ки чи ҳукумат ва чи мардуми оддиро ба ташвиш овардааст.Албатта омилҳое, ки дар пешрафту рушди ҷомеа метавонанд, садду монеаҳо эҷод намоянд, ниҳоят афзунанд,аммо дар ин навишта танҳо ангушти ишоратро ба суи ана ҳамин пайравиҳо ва омили калиди,ки монеъа ба пешрафт аст, мекашем.Ва метавон якин буд, ки ин омили монеаи рушду пешрафт ин  надоштани идеологияи миллию фарҳанги мебошад, ки муҷиб гашта то теъдоди аъзаму кабири ҷавонони тоҷик ба фарҳанги кишвари бегона ру оранд.

Хеле дарднок ва таассуфовар аст, ки ҷавонони Тоҷикистон ба ҳаёту рафтору гуфтор, тарзи либоспушиву ҳатто саломкунии  ғарбиҳо таклид мекунанд.Бехабар аз он, ки ин гуна зистанҳо ва буданҳо марбути мо нест ва ҳаргиз буда ва ё шуда наметавонад.Албатта мо даъвои онро надорем, ки гуё  ғарбиҳо аз табиати инсоният берунанду ҳайвонсифат умр ба сар мебаранд.На, агар  аз як тараф ин “навовариҳо ва туҳфаҳо”-и  Ғарб ба мамолики ҷаҳон бошад аз тарафи дигар ин ҷурму иштибоҳи худи ҷавонон аст, ки танҳо самтҳои манфии ҳаёти  ғарбиҳоро пайрави мекунанд ва бо ин амал доғҳое дар пироҳани тозаи фарҳанги хеш мениҳанд

Омилҳо ва сабабҳо

Яке аз сабабҳо ва омилҳое, ки имруз кишри ҷавони кишвар ба усули таклидкори ба фарҳанги аҷнаби руй мекунанд, ин аз ноогоҳ будани ҷавонон аз ҳадафи аслии худи онҳост.Онҳо барномае барои фардо тарҳрези накардаанд.Онҳо дар ҷаҳоррoхи зиндаги карор доранд ва ба кадом су ру ниҳодандро ангор намедонанд, аз ин ру мераванд ба масири гумномию бенишони, ки ин ҷодда мекашонад эшонро ба суи фаслшавию дури аз асолату фарҳангу тамаддуни хеш.

Охир чаро мо аз пешрафту таракиёти иҷтимоию иктисодии онҳо пайрави накунем? Чаро мо аз паи роҳҳову усулҳои муваффакияту комёбии онҳо наравем? Охир чаро чашми мо чунин самтҳои мусбиро наменигарад? Бубинед, он гуна , ки ҳар давлат конуну карорҳо ва сиёсати ҷудогонаи худро дорад, ҳар миллат низ арзишу вижагиҳои миллии худро соҳиб аст ва мо наметавонем усули идеалогияи давлату миллати дигареро дар ҳаёту зиндагии худ пиёда намоем.Чаро инро ҷавонон дарк намекунанд.Он фарҳангу тамаддуни оламгире, ки мо соҳибем, эшон надоранд, он китобе,  ки мо хондаем эшон нахондаанд. Чунончи раиси чумҳури Тоҷикистон Эмомали Раҳмон дар як суханронияш зикр карда буд: “Нусха кардани демократияи  Ғарб ба дарди мо намехурад”.Мо бояд ҳадафи худ, идеологияи худ ва тарзи зиндагии худро дар асоси чаҳорчубаи урфу анъаноти миллии худ тахия намоем. Хотирнишон бояд намуд, ки вакте миллатҳо бо ҳамдигар иртибот ҳосил мекунанд, аз ҳамдигар чизҳое мегиранду ба ҳамдигар чизҳое медиҳанд. Яъне як нав ба истилоҳ доду ситоди маънави сурат мегирад. Аммо имруз он гуна , ки мо мушоҳида мекунем, чунин нест дар байни миллали  Ғарбу Шарк. Имруз  Ғарб дар бархурд бо мо ё ки баръакас Шарк дар бархурд бо  Ғарб чи масоиле фаро гирифтаанд!

Миллатҳои таъсиррасон ва таъсирпазир

Бубинед миллате, ки аз лиҳози тамаддуни, фарҳанги, фикри, анъанави кавитар аст ҳамеша камтар таъсир мепазирад ба миллате, ки аз ин арзишҳо ба пурраги бархурдор нест бештар мутаассир мешавад. Ҳарчанд, ки мо аз лиҳози иктисоди дар радифи поёнтарин карор дорем аммо наметавонем Тоҷикистонро аз лиҳози фарҳангию тамаддунию фикри камтар шуморем. Агар боре ба замони мози назари хирадмандона биандозем,  хоҳем дарёфт,  ки миллати тоҷик ва форстабор аз бузургтарин миллатҳои замон маҳсуб меёфт ва  ҳануз чунин аст ва чи басо масоилест, ки  Ғарб аз мо омухтааст. Ба андешаи ман таклид ба як фарҳанги бегона ин заифию ноогоҳбудани моро аз асли хеш нишон медиҳад.Агар дар он роҳе, ки мо меравем чоҳ карор дошта бошад, ҳаргиз ба он роҳ гузаре намекунем, ва фикр мекунам агар мо аз ки будани хеш вокиф бошем он гоҳ чунин таклидҳову вобастагиҳо нахоҳад буд. Ба ҳами ин боз худи мо ҷавонон мукассирем, ки хештан нашносем.

Имруз идеологияи  Ғарб бо пурзур ва кави  намуданди таъсиру кувваи худ дар ҷаҳон бо воситаи оинаи нилгун, радио, ҳар гуна барномаҳои таблиготиву ташвикоти, фиттаҳои гуногуни садо ва симои, шабакаи ҷаҳонии Интернет, хар гуна кумакхои башардустонаю созмонхои чамьиятию байналхалки ва дигар воситаҳо ба ҳаёти ҷомеаи ҳар кишваре ҳуҷум мекунад ва кишваре ё худ миллате, ки аз лиҳози фарҳангиву тамаддуни заиф аст, курбони ин ҳамлаҳо мегардад.

Суоле матраҳ аст, ки чаро  Ғарб айни змон дар баробари ин зуҳуроташ аз фарҳанги мо чизеро пайрави намкеунад? Ва чаро барои мисол як зани аврупои либоси миллии тоҷикиро дар шаҳри худаш ба бар намекунад? Чаро ва чароҳои дигар.Албатта ин аз он сабаб аст, ки ишон аз ки будану куҷо рафтани хеш то андозае иттилоъ доранд. Дар мо бошад, ҳама гурусначашмону кутаҳандешонем ки бо як чашмбарҳамзадан шефтаву шайдои “дастовардҳо”-и  Ғарб мешавем. Аммо хотирнишон бояд кард, ки  Ғарбиҳо дар гузашта аз мо шаркиҳо бисёр пайравиҳо мекарданд ва бисёр чизҳо аз бар намудаанд. Ғарб  бо адабу фалсафаи шеъру ирфон ва афкори ҳакимонаю андешаҳои хирадмандонаи нобиғагони Шарк пайрави мекард ва албатта баҳраҳо низ бурдааст.

Анҷомсухан

Хуб, ба ҳар сурат имруз ҷавонони кишварро зарур аст, то дар бархурд мо фарҳангу олами  Ғарб бомулоҳизаву боандеша бошанд ва зуд шефтаву дилдодаи он нагарданд.Мо метавонем, ки дар бархурд бо фарҳанги  Ғарб масоили маънави ва фарҳангии чун озодии сиёси ва ҳукуки фарди ва ҳикмати илмию иктисодии милли ва дигар улуми назариву дигар заминаҳоро, ки имруз  Ғарб аз мо хеле пешсаф мебошад, пайрави кунем. Агар чунин намоем, ман якин мешуморам, ки ҷавонони мо кувваи хубе дар пешрафти кишвар хоҳанд гардид ва шояд аз дигар ҷавонони ҷаҳон тафовут намоянд.Сад дарегу ҳасрато, ки ин навиштаҳо  шояд дар аввал ба гуши ҷавонон даромада таьсире бирасонад аммо, соате нагзашта аз гуши дигари онҳо хорич мешаванд ва ин навиштахову ин дардхо барои хамеша руи саҳфаи испеди рузнома мустаккар мешаванд.Чи хуб буд агар ин навишта заррае ба худшиносию бедории ҷавонон мусоидат менамуд ва таконе ба худии эшон медод то бингаранд ва бидонанд, ки кистанд ва ба куҷоҳо роҳиянд!

Манбаь: Сомонаи “Худгифи Соя”

ЭЙ_ХАЛСАИ_ШАРОБ

Ойина маст мешавад аз ҳусни рӯй ту
Гул ҳам ба ваҷд омада аз атри бӯи ту

Лабханд мезанию фиребанда мешавӣ
Пар мезанад чаковаки рӯҳам ба сӯи ту

Ҳарфе бизан,шукӯҳи садои ту муъҷизаст
Уммед зинда мешавад аз гуфтугӯи ту

Хуршед пушти пилки латифи ту хуфта аст
Шаб ҷилваест аз сифати ранги мӯи ту

Аз меҳр, моҳ, ойина, гул, об, бартарӣ
Як дам мабод хаста, дил аз ҷустуҷӯи ту

Гуфтӣ ки орзуи бузурги ту чист? Нест
Аз ҳарчи, ҳасту нест магар орзуи ту

Эй халсаи шароби ту мастифазои ман
Пур мекунам пиёлаи дил аз сабуи ту

#فردوس_اعظم
#غزل_معاصر_تاجیکستان

https://telegram.me/firdavsiazam