Ҳафт Хони Исфандиёр

#ҲАФТ_ХОНИ_ИСФАНДИЁР

Ҳафт Хони Исфандиёр

Дар ин навиштори шогирдона ба ихтисор дар бораи осор ва аҳволи Исфандиёр-ин шоири ринду огоҳ, исёнгар, ватандӯст ва мунтақиди иҷтимоӣ ба сурати гузаро ишора хоҳад шуд ва умедворем дар оянда аз сӯи аҳли адаб таҳқиқу пажӯҳишҳои густардатару амиқе роҷеъ ба шинохти осор, андеша ва ҳунари ӯ сурат бигирад. Шоире ҷӯё ва пӯё ки бунмояи осораш чизе ҷуз дарду ранҷу ормони миллат ва ишқ ба Ватан нест.  Ривоятгари андӯҳи талхи торихие, ки мунҳасир ба худаш нест. Исфандиёр, ба пиндори мани хонанда, як шоири ҷомеашинос низ ҳаст. Ҷомеаи дирӯзу имрӯзашро бо вожаҳои оташинаш воковӣ мекунад. Аксари корҳои иҷтимоии ӯ бозтоби ҳунармандонаи ҳақоиқест, ки ё дар атрофу муҳити ӯ иттифоқ уфтода ва ё дар тӯли торих рух додаву онҳоро бо тамоми вуҷудаш ҳиссу ламс карда. Нигоҳи ӯ ба иттифоқот нигоҳи равонковона аст.

Атри Худо

Ҳамеша рӯзи таваллуди падару модарам хостарину баёдмондатарин рӯзҳои зиндагиям аст.

Имрӯз таваллуди модарам аст. 60-сола шуд. Номи дигараш Зиндагист. Модаре, ки мисли ҳазорон модари дигар, меҳрубону поку содаю мамлу аз отифааст. Содагиҳояшро дӯст дорам, меҳрубониҳояшро меситоям. Наҷобату иффаташро мепарастам. Модарам қалби бузурге ба вусъати дарёҳову хуршеду осмон дорад. Ҳамеша чун кӯҳ пуштам истода. Дуруст мисли падарам. Ин қадр меҳрубон аст, ки ҳамаи мо- фарзандонро ба хотири муҳаббаташ, ба хотири хушқалбиаш “Шумо” садо мекунад. Модаре, ки ҳамвора мисли падарам бароям шӯру нишоту умеду ишқ ба зиндагӣ мебахшад.

Чӣ зебо мегӯяд Онорее де Балзак: “Модар ягона мавҷудест, ки ҳақиқати ишқи покро мешиносад”

ПУТИН

Чӣ рафтааст, ки ҷуз зулму ғам намебинем
Асири панҷаи ин рӯзгори нангинем

На фикри авҷи саъодат, на фикри тарҳи навем
Ки соилони сари роҳи давлати Чинем

Чи солҳо, ки гузашт аз шиори истиқлол
Вале ҳанӯз аҷирони дасти Путинем.

Асири тафриқаему фиреби сад солус
Дучори гиряи бехуд, ҳамеша ғамгинем!

Билоди куфр ба фикри уруҷи инсонанд
Ҳанӯз мо пайи шаръи қавоиду динем!

Расидаанд ба моҳу ба фикри Мирриханд
Дучори масъалаҳои камарбапоинем!

Армугоне аз кишвари дуст

Ба номи худованди чону хирад

К-аз ин бартар андеша барнагзарад

Пас аз 10 сол дубора барои саввумин бор бароям муяссар шуд то бори дигар ба кишвари фархангхези Ирони бузург, ки тухми мухаббати ин сарзаминро  падару бобоён дар дилу чонам парвариш додаанд, сафаре дошта бошам.Сафар хадафе надошт чуз дидор бо волидон. Вакте ки ба фурудгохи Байналмилалии Машхад расидам, ачаб холате вучудамро фаро гирифт,ки гуи аз боги Фирдавси меомад.Ирон ва абармардоне чун Саъдию Хофизу, Фирдавсию Газзолию, Аттору Хайёму садхои дигарро дуруд хондам.

Дар ин навишта намехохам рочеъ ба чигунагии вазъияти кунуни ё бардоштам аз сафари Ирон чизе арз кунам, аммо дил хеле моил аст то харфе бигуям бобати як шахристони кучаки Ирон, бо номи Гунобод ки каблан ончо набудаам ва ин навбат банда ба ончо сафаре дуруза анчом додам.Ин шахристон чойхои дидании зиёде дорад.Аммо як чои хануз ба таври густурда кашфнашударо мемонад.

Ин сафар бароям фурсат  дод то аз ин гушаи таърихи дидан намоям.Харчанд,ки ба Тус-оромгохи хаким ва хамосасори бузурги Ирон, холики Шохномаи безавол, Нишобур-зодгохи Аттори орифу Хайёми риёзидон сафархо анчом додаам, вале Гунобод аз аввалин минтакае буд,ки сафарамро огоз кардам.Дусти хубам чаноби Хасани Айюби,ки ахли хамин шахр аст. зимни ба тамошо бурдани атрофи ин шахри кучак аз таъриху гузаштаи он бароям кисса мекард. Бино ба ахбори дустам ин шахр дорои чахор канот будааст (канот- ба маънии обгузар, ё кахриз); каноти Касаба, каноти Дах, каноти Алиобод ва каноти Хасанобод. Шояд ба хамин хотир онро Чуйманд номидаанд,яъне сохиби чуйхо.

Гунобод маркази шахристони Гунобод вокеъ дар устони Хуросони Разави аст. Шахрисотни Гунобод бо масохати худуди 5902 килумтри мурабаъ  дар 260 килумтрии Машхад карор дорад.Бумиёни ин шахр онро Чуйманд низ меноманд. Агар аз диди таърих нигох кунем, мебинем ки борхо дар Шохномаи Фирдавси шоири хамосасарои Ирон аз Гунобод ё Чунобод ёд карда ва ин маконро махали чангхои Турон ва Ирон донистаанд. Бино ба гуфти Шохнома ангор вазири Афросиёб дар Гунобод ба хок супурда шудааст ва мадфани у хам акнун дар Гунобод аст.

Кобили зикр аст,ки бузургтарин каноти чахон дар Гунобод карор дорад. Ин канот аз давраи Хахоманшиён то кунун  омили хаёт ва тавлид дар шахри кавири Гунобод будааст.Ин канот ба шумораи 5207 дар Созмони ЮНЕСКО сабт шудааст.Бояд арз шавад,ки сарзабзию шодобии руху пайкари Гунобод аз оби чонбахши хамин канотхост.

 

Хуб, Канот ё кориз ё обгузар ё обканд ба рохе ки дар зери замин канда шавад то об аз он чараён ёбад, мегуянд. Канот каналест,ки аз дербоз барои мудирияти об дар замин месохтанд. Риштаи чохест, ки дар “чохи модар”  сарчашма мегирад ва мумкин аст хазорхо метр ба тул бианчомад ки саранчом оби ин каналхо барои кишту кор ба сатхи замин мерасанд.

Бояд арз шавад,ки тулонитарин каноти  чахон  ва амиктарин чохи модар дар шахристони Гунобод карор дорад ки таърихи кандани он ба давраи Хахоманиши ва ё кабл аз он мерасад.Ирониёни бостон дар чандин хазор сол кабл даст ба ин ибтикори чадид зада ва онро кориз ё кахриз ном ниходанд.Бо ин ихтироъ ки дар навъи худ дар чахон то кунун беназир будааст, метавон микдори кобили таваччухе аз обхои зеризаминиро чамъовари кард ва ба сатхи замин расонд,ки хамонанди чашмахои табии оби он дар тамоми тули сол бидуни хеч кумаке аз беруни замин  ба сатхи он чори гардад.Канот ки тавассути муканиёни ирони ихтироъ шуда хазорон сол собика дорад.

Бо вучуди ин  ки чандин сол аз ихтирои он мегузарад, бо ин вучуд хануз хам ин равиши истифода аз об дар кисмати мухиме аз рустохо ва манотики маскуни ва кишоварзи ва домдории кишвар маъмул аст ва хатто яке аз аркони аслии кишт дар навохии хушк аст. Ин ихтироъ ки имруза шухрати чахони пайдо карда баъдхо аз Ирон ба бисёре аз кишвархои чахон интикол ёфта ва мавриди истифодаи мардум дар дигар нукоти дунё карор гирифтааст. Ин канотхо намоди айнии хамосаи зиндагии мардуми Гунобод аст. Каноти Касаба яке аз падидахои шигифтангези тамаддуни башари аст,ки ба далели азамат аз суе чанбаи устураеро ба худ гирифта ва аз суи дигар таваччухи бисёре аз муаррихон ва пажухишгаронро ба худ чалб карда аст.Каноти касаба аз хафт канали ба хам пайваста  шакл гирифта ва дар мачмуъ беш аз 33 хазор метр тул дорад, теъдоди чоххоиу канот худудан ба 470 халка ва бар асоси баррасихои ба амаломада умки модарчохи (чохи асли) он байни 280 то 300 метр тахмин зада шудааст.Бунёди канот ба давраи Хахоманиши бар мегардад. Бино ба иттилои ба даст омада дар холи хозир беш аз 60% масири каналхо масдуд аст ва танхо канали аслии канот ки ба Касаба шухрат дорад, 150 литр дар сония обдихи дорад.

Дустам огои Хасан Аюби зимни кисса гуфтан маро ба назди вурудияе овард,ки ончо аз тулу умки ин чоххо сухан мерафт. Тулонитарин обгузаре ки то кунун дар Ирон хафр ё канда шуда 70 килумтр тули он аст ва амиктарин чохи модари обкандхои Ирон ба ривояте 400 метр ва ба ривояти дигар 350 метр умк дорад ва он марбут ба коризи “Касаба”-и Гунобод аст. Мухимтарин омиле,ки тули обгузарро мушахас мекунад,шеби замин мебошад харчи шеби замин камтар бошад тули канот бештар ва харчи шеб бештар бошад тули кориз камтар хохад шуд.Дар ин сафар бароям хамчуин насиб гашт то аз Масчиди Чомеъи Гунобод дидан намоям. Масчиди Чомеъи Гунобод аз бинохои арзишманди давраи Хоразмшохиён дар Хуросон  аст, ки дар куи шарки (Касаба)-ин шахр вокеъ аст. Ин масчид  бо накшаи ду айвони шомили сахн бо миёнсаро, айвонхои шимоли ва чануби, равок ва се шабистони сутундор мебошад.Омадан ва нишастан дар ин масчид касро ба дурихои дур мекашад.Пас шумо хонандагони арчманд агар ба Ирон омадед аз ин масчид хатман дидан фармоед. Пас аз нисфирузии як рузи хуршеди хамрохи дустам ва рохбаладам чаноби Аюби  ба Мадрасаи “Нучумия” рафтам. Бинои ин мадраса дар куи шаркии шахри Гунобод дар вурудии масчиди ин шахр вокеъ аст. Ин мадраса аз ёдгорихои меъмории исломи дар давраи Сафавия аст, ки нишондихандаи арчу маком ва илму дониш дар ин шахр дар замони худ аст ки ба далели тадриси илми нучум ва афлок дар ин макон ба мадрасаи нучумия низ машхур аст.Онро хамчунин Мадрасаи илмия низ мехонанд.

Дар фосилаи на чандон дур ва дар наздикии Мадрасаи илмия Расадхонаи бостоншиноси карор дорад,ки аз ончо низ дидан намуде Музеи Гунобод вокеъ дар куи шарки дар махали масчиди чомеъ вокеъ гардида аст.Аз вижагии ин расадхона мавчуд будани мехроби тоърихии дигаре хаст,ки таи ковиш ва пайгирихои бостоншиноси ба намоиш гузошта шудааст.Дар ин расадхона метавон ашёхои кадимии мардуми гунобод, зуруфу ашёхои кадими, сикахои кадими, катибахои очарии мадрасаи нучумия ва чандин асари мухими дигарро дид.

Дар коргахи кузагаре рафтам душ

Дидам ду хазор куза гуёву хамуш

Ногох яке куза баровард хуруш

Ку кузагару кузахару кузафуруш

Инчо боз мехохам таваччухи шумо хонандагони азизро ба санъати сафолгари дар Гунобод чалб кунам.Дустам чаноби Айюби маро ба коргохи сафолгари мохири гунободи чаноби Тавассулли овард, ки бо у сухбати хубе доштам.Ва омадан ба ин коргох омиле шуд бар нигоштани чанд нуктае рочеъ ба уву ин санъат.

Вакте вориди коргохи сафолгари шудем, чарх мечархид ва дастони хунарманди сафолгаре ба кавли маъруф хокро ба хунар кимиё мекард. Ин сафолгари мохири гунободиро ном чаноби Тавассули буд, ки дар Гунобод уро шухрат ба тамом аст.Мавсуф 30 сол аст,ки бо дастони накшбандаш ризку рузии хонаводаашро дар миёни хоку обу рангу накш ба даст меоварад ва имруз ин хоку обу ранг хамдами уянду бо у ишк меварзанд.У ошики кораш хаст ва корашро дуст медорад.Махсули дасташро хамеша аз дохилу хоричи чи шахру чи кишвар мечуянд ва у аз ин хисоб завраки зиндагияшро пеш мебарад.Накшхои сафоли Гунобод асосан баргирифта аз устурахои ирони ва пуррамзу роз нишонаи хуввият ва асолати фарханг махсуб мешавад

Кобил ба зикр аст,ки санъати сафолгари дар Гунобод хаддиакал пешинаи  панч хазор сола доштааст.Баррасихои бостоншиноси дар шахристони Гунобод нишон додааст,ки хаддиакал аз хазораи саввуми пеш аз милод сафолгари дар ин минтака ривоч доштааст. Сафолхои пароканда  дар деворхои бостони ва чамъоваришуда аз лояхои тамаддуни ба дунболи канданихои бостоншиноси то авохири даврони Сафавия хамонанди сафолхои дигар деворхо ва зистгоххои Хуросон буда ва вачхи мушахас надоранд.Аммо аз авоили карни дувоздахуми хичри навъе сафоли чадид бо вижагихои хос дар Гунобод зохир гардида аст.

 

Дар мавриди Гунободу таъриху фарханги он метавон дахо китоб навишт, аммо инчо феълан суханро нукта мегузорем ва идомаи сухбатро мегузорем барои баъд.

Дустони азиз, чун дар ин навишта бештар аз Гунободу чойхои он сухан рафт,дар мавриди дигар чойхо мисли Ормогохи Хайёму Аттору, Гаазолию Фирдавсию дигарон ва хамчунин дар мавриди худи ирону ирониён дар сухбатхои оянда хохам гуфт.Феълан бидруд!!!

Маликнеьмат : Ҳукумат бояд аз рафтани занон ба муҳоҷирати меҳнатӣ ҷилавгирӣ кунад.

Дар куи зиндагони овораанд мардум Аз бахри бурда ноне бечораанд мардум. Ф.А

 

Имруз дар ҷомеаи кишвар саҳми занон дар ҳама ҷабҳаҳои зиндаги эҳсос мешавад. Вале бо ин вуҷуди ширкати занҳо дар соҳоти мухталифи ҷомеа, боз мушоҳида мешавад, ки занҳои тоҷик ба унвони неруи кории арзон  ба кишварҳои дур баҳри ба даст овардани кути лоямут ҳиҷрат мекунанд. Ҳарчанд, ки муҳоҷирати кори дар солҳои кабл дар Тоҷикистон кори мардон буд, аммо ҳоло бошад рафтан ба куи ҳиҷрат дар миёни занон низ “муд” шудааст.

Имруз он гуна , ки мушоҳида мешавад ва ҳамон тур ки коршиносони марбут ба масоили иҷтимои изҳор менамоянд занони тоҷик бо душвориҳо ва мушкилоти зиёди иҷтимои ва иктисоди рубару ҳастанд. Ва дар катори садҳо мардони муҳоҷир занҳо низ ҳузур доранд ва ин падидаи муҳоҷират руи зиндагии онҳо таьсироти манфи мерасонад.Оиди ин масоил, ки имруз зани тоҷик чи накше дар ҷомеаи кунуни дорад,раванди муҳоҷират ба ҳаёти у чи таьсироте расондааст ва роҷеь ба шароити иҷтимоии занҳо тасмим гирифтем то бо муҳаккик, ҷомеашиноси тоҷик устод Маликнеьмат суҳбате анҷом диҳем ва то як андоза бубинем зан ки ҳамчун ба кавли маьруф эьҷози худовандист, имруз чи накше дар ҷомеа дорад.

Устод, мехостам нахустин суолро аз ки будани зан ва накши у дар ҷомеаи имрузи бидонам?

Зан –  ҳамчун  як  эъҷози  худовандӣ, зеботарин  сунъ  ва  волотарин  намунаи  иффат  ва  отифаи  бани  башар  дар  ҷомеъаи  имрўз  нақши  муассир  ва  мавқеи  сазовор  дорад. Хосса  агар  он  зани  шарқӣ  ва  тоҷик  бошад. Ин  гуна  зан  бо  ҳунармандии  кадбонуӣ, меҳрубонӣ,  шикастанафсӣ, бурдборӣ  ва  даҳҳо  сифатҳои  дигар  бар  соири  занони  сайёра  болоӣ  дорад. Беҳтарини  занҳо  ҳамонест,  ки  дар  хона  бинишинад  ва  парастории  шавҳар  ва  фарзандон  бикунад:

 

Занонро  набошад  беҳ  аз  ин  ҳунар,

Ки  шинанду  зоянд  шерони  нар.

Барои фаҳмидани чи гунагии зан чи кор бояд кард?

Агар  хоҳед,  ки  сифати  нек  ё  бади  занро  бидонед, ба  шавҳараш  нигаред. Агар  ваҷҳи  мард  беғубор  ва  хотираш  ҷамъу  руҳаш  болида  бошад, маълум,  ки  зане  сазовор  ва  хирадманд  дорад:

Зани  хубу  фармонбару  порсо,

Кунад  марди  дарвешро  подшо

Мардони  хирадманд  дар  ҳамаи  давру  замон  нисбат  ба  зан  арҷ  мегузоштанд  ва  ба  вуҷуди  ў  эҳтиром  медоштанд. Зеро  зан,  модар, ҳамсар  хоҳар чашмаи  меҳру  вафодорӣ  ва  зиннатбахши  зиндагии  инсон  дониста  шудааст.Ба  андешаи  мо  зан  бояд  беш  аз  ҳар  кас  зебо  бошад  ва  ин  зебоиро  барои  шавҳар  ва  фарзандони  хеш ҳифз  бикунад. Зебоии  зан  чист? Хулқи  нек,  сухани  мулоим, чеҳраи  кушода,  на  атру  хушбуиву  рангу  бори  зоҳир. Ман  хуш  надорам  занеро,  ки  корҳои  мардона  бикунад.  Зеро  бо  ин  сабаб  ба  ҳусни  худ  нуқсон  ворид  менамояд.

Имруз дар Руссия, яке аз кишварҳои умдае,ки аксаран муҳоҷирони тоҷик дар инҷо бо умури мухталифе сару кор доранд, шумори занҳои муҳоҷири тоҷик кам нест. Шумо раванди муҳоҷирати занон ба Русияро чи тавр қабул мекунед?

Муҳоҷирати  зан  ба  ҳар  куҷое  ки  бошад,  бидуни  зарурат  ба  ҳеҷ  ваҷҳ  мақбул  нест.  Агар  ҳоҳ  ба  сабаби  меҳнат  бошад, хоҳ  ба  сабаби  тиҷорат. Ин  амали  номатлуб  ҳамон  вақт  ба  вуқўъ  мояд,  ки  дигар  илоҷе  барои  зан  намонад. Бештар  бар  ин  амал  занони  беваву  танҳо  ва  оилавайроншуда  даст  мезананд.  Аммо  ин  гуна  ҳодисаҳоро  ҳам  медонем,  ки  занон  аз  пайи  шавҳарони  худ  ба  гўшаҳои  дурдасти  ҷаҳон  мисли  Русия  ва  дигар  мамолик  мерафтанд.Бисёрии  инҳо  пушаймон  шуда  баргаштанд. Зеро  муҳити  Руссия  барои  занҳои  мо  нест.Бештари  дигари  онҳо  барои  он  мерафтанд,  ки  мабодо  шавҳаронашон  барои  худ  зани  дигар  нагиранд. Умуман  муҳоҷирати  меҳнатӣ  набояд  барои  зани  тоҷик  бошад.Ҳукумат  бояд  аз  рафтани  занон  ба  муҳоҷирати  меҳнатӣ  ҷилавгирӣ  кунад. Зеро  зан- ин  худ  бақои  миллат  аст.Ва  набояд,  ки  зани  тоҷик  дар  муҳити  ғайритоҷикӣ ва  умуман  зани  шарқ  дар  муҳити  ғайри  шарқӣ  одат  бикунад.

Оё фикр намекунед ки Ҳукумат дар нарафтани занҳо ба куи ҳиҷрат метавонад икдоме намояд?

Гумон  мекунам,  ки  барои  зани  тоҷик  хотири  ҷамъ ва  дили  беғам  агар  муҳайё  кунед, кифоя  хоҳад  буд,ки  миллате  баруманд  эҷод  бикунад. Хотири  ҷамъи  ў  фарзандони  солим  ва  дили  беғами  ў  серию  пурӣ  ва  рўзгори  амну  амон  асту  бас.Ў  бо  ҳамин  кадар  дороӣ  розист,  ки  шоду  хурсанд  зиндагӣ  бикунад. Ҳукумат  бояд  аз  рафтани  занон  ба  муҳоҷирати  меҳнатӣ  ҷилавгирӣ  кунад. Зеро  зан- ин  худ  бақои  миллат  аст.Ва  набояд,  ки  зани  тоҷик  дар  муҳити  ғайритоҷикӣ ва  умуман  зани  шарқ  дар  муҳити  ғайри  шарқӣ  одат  бикунад

Шароити  иҷтимоии  занонро чӣ  гуна  метавон  арзёбӣ  кард

Шукронаи  он,  ки  зиндагӣ  дар  Тоҷикистон  рў  ба  беҳбудӣ  оварда  истодааст,  занон  дар  русто  зиндагии  муътадил  ба  сар  мебаранд  ва  бештарини  онҳо  ба  ҷўз  корҳои  хона,  инчунин  ба  парвариши  чорвои  хусусӣ,  зироаткорӣ, боғдорӣ  ва  тиҷорат  машғул  буда  дар  саҳмгузории  буҷаи  оила  ба  шавҳаронашон  кумак  мерасонанд. Аз  он  ки  аҳён-аҳён  ҳаводиси  бемориҳои  гуногун  ва  худкушӣ  миёни  занон  мушоҳида  мешавад, ин  ба  аҳволи  рўҳонии  ҳар  фард  вобастагӣ  дорад.

Шароти занҳо дар русто чи гуна аст?

Дар  шаҳрҳо  низ  занони  тоҷик  тамоми  ҳунари  худро  ба  кор  мебаранд,  то  зиндагии  худро  ба  сатҳи  лозим  боло  бардоранд. Дар  Тоҷикистон ҳолу  аҳволи  русто  то  шаҳр  чандон  тафовут  намекунад. Ҳатто,  бар  гумоне  ғолиб,  зиндагӣ  дар  деҳот  нисбат  ба  шаҳрҳо  дида  бароҳаттар  аст.

Бо ин вучуд,хамон гуна,ки мебинем имруз зани точикро бухрони мушкилихо домангир аст.Мушкилоте назири камии маош, набуди чои кор, хушунатхои хонаводаги ва дур мондани духтарон аз тахсил.Инхо хама бастаги ба чи доранд?

Камии  маош,  албатта,  ба  иктисодиёт  ва  истехсолот  вобастаги  дорад,  ки  бояд  дар  ин  бора  чорахои  чидди  андешида  шаванд, то  маош  ба  сатхи  давлатхои  пешрафта  баробари  кунад. Таъмини  чои  кор  низ  яке  аз  омилхои  муассир  аст  барои  пешрафт  ва  маишати  чомеаи  шахрванди. Точикистон яке  аз  манотики  кучак  аст,  ки  бо  таъсиси  ду-се  корхонаи  бузург,  шабехи  Точикарзиз  метавон  ин  муамморо  хал  намуд. Хушунатхои  хонаводаги  асосан  аз  нодори,  рухафтодаги  ва  яъс  пайдо  мешавад. Хар  гох,  ки  чомеъаи  шахрванди  пешрафт  кунад,  ин  падидаи  номатлуб  аз  сари  рох  бармехезад.

Оре,  вактхои  охир  эхсос  мекунем,  ки  ба  сабабхои  тангии  маиши    духтарон  аз  хонаводахо  барои  тахсил  ба  донишгоххо  камтар  чалб  мешаванд. Аммо  ин  фочеа  аст. Агар  модари  тчик  аз  савод  дур  монад,  миллат  аз  савод  дур  мемонад.

 

 

 

Дар интихо, паёми Шумо?

Таманнои  онро  дорем, ки мардуми  тоҷик  мунису  ғамхори  ҳам  бошанд  ва  бо  якдигар  аз   рўи  шафқату  меҳрубонӣ  муомила  бикунанд.