БОҒИ ХУҶАСТА ДАР ТЕҲРОН ШУКУФТ

«#Боғе_пур_аз_шукуфа» тозатарин асари устод #Аъзам_Хуҷаста, шоир, тарҷумон ва рӯзноманигори Тоҷикистонро нашриёти “Ноҳунта” дар шаҳри Теҳрон мунташир кард.

Ин маҷмӯъаи иборат аз 150 сафҳа, фарогири ғазалҳои шӯрангези шоир аст, ки дар давраҳои мухталиф эҷод шуда ва хонандаро ба оғӯши боғе пур аз шукуфаҳои умеду ишқу орзу ва рӯшанӣ мебарад.

Устод Хуҷаста аз шоирони хуҷастаном ва соҳибсабки Тоҷикистон собиқаи тӯлонӣ ва пурбор дар ҳавзаи шеъру адабиёт дорад.

Ӯ дорандаи Нишони тиллоии Фирдавсӣ (Муассисаи фарҳангии ЭКО, 2011, Эрон), барандаи Ҷоизаи ба номи Камоли Хуҷандӣ (Барои асарҳои “Нолаҳои бод” ва “Омад баҳор бе ту” , 2020, Тоҷикистон) мебошад.

Ёдовар мешавем, ки шоир Аъзам Хуҷаста, то қабл аз ин асар, 8 маҷмӯаи шеърӣ бо номҳои:

“Соярӯшан”, 2002, Эрон
“Чашмаи зулол”, 2011, Эрон
“Сапедаро салом”, 2014, Тоҷикистон
“Истгоҳи зиндагӣ”- 2016, Тоҷикистон
“Омад баҳор бе ту” 2017, Тоҷикистон
“Нолаҳои бод” 2019, Тоҷикистон
“Нолаҳои бод”, 2020, Эрон
“Ба лутфи ёди ту” , 2021, Тоҷикистон-
ро дар Тоҷикистон ва Эрон мунташир намуда, имрӯз яке аз шоирони матраҳ дар ҳалқаҳои форсигӯи минтақа маҳсуб мешавад.

Ин навидро ба устод ва дӯстдорони адаб муборакбод мегӯем.

#Адабиёт #Тозанашр #Китоб #Шеър #Аъзам_Хуҷаста

“МУРҒИ АРШӢ” ДАР ТЕҲРОН БА ПАРВОЗ ДАРОМАД

Нашри “Орван” дар Теҳрон китоби “Мурғи аршӣ”-гулчини дурахшонтарин чакомаҳо дар ситоиши модарро бо шуморагони 500 нусха дар 270 сафҳа бо хати форсӣ мунташир намуд.

Китоб намунаи ашъори ҳудуди сад шоирро аз кишварҳои Тоҷикистон, Афғонистон, Эрон ва Покистон, ки бо забони форсӣ модарро сутудаанд, фароҳам овардааст.

Тарроҳии китобро духтари ҳунармандам Фархундабону бо тасвири Модар-Замин музайян сохта, ки тифлашро, ки аз осмонҳо омада, ба оғӯш мекашад.

Дар пешгуфтори китоб, ки “Чароғи рӯзгор” унвон дорад, дар бораи ангеза ва вижагиҳои ин китоб навиштаам:
“Рӯшан аст, ки Модар бо мафҳуми Ватан тавъам ва ҳаммаънист ва ҳар кас Модарашро дӯст дорад ва бар пешгоҳи ӯ эҳтиром қоил бошад, лоҷарам Меҳанашро низ ошиқона дӯст медорад.

Дар дунё шоир, нависанда, ҳунарманд ва мутафаккиреро наметавон пайдо кард, ки дар бораи бузургии ин олиҳаи меҳр сухане, асаре ва шоҳкоре наофарида бошад. Аз ин рӯ, бар ин шудам то дар ростои адои дайн бар пешгоҳи модарон ва бавижа, Модари арҷмандам ин асарро мунташир намоям.

Маҷмӯаи ҳозир аз навҳаи ҷонсӯзи Таҳмина бар марги фарзандаш-Суҳроби ял оғоз ва бо навои дилангези Суҳроби Сират-шоири ҷавони Афғонистон поён меёбад, ки модарашро ҳамтабори борон медонад”.

Дар “МУРҒИ АРШӢ” намунаи ашъори шоирони тоҷик-Устод Садриддин Айнӣ, Боқӣ Раҳимзода, Мирзо Турсунзода, Ашур Сафар, Муъмин Қаноат, Бозор Собир, Лоиқ Шералӣ, Камол Насрулло, Қувват Давлат, Зулфия Атоӣ, Муҳаммад Ғоиб, Маликнеъмат, Фарзона, Суруш, Сурайё, Фирдавси Аъзам оварда шудааст. Ашъори китоб тибқи таърихи таваллуди гӯяндагон ҷой гирифта, бархе аз вожагони гӯишӣ шарҳу тавзеҳ дода шудаанд.
Китоб аз се бахш иборат аст:
“Мурғи аршӣ”-намунаи сурудаҳои шоирони форсигӯй дар ситоиши модар-аз Фирдавсӣ то Фирдавси Аъзам,-як намуна:
Эй модари ман куҷоӣ охир,
Рӯй аз чӣ наменамоӣ охир?
Хандон зи дили замин бурун ой,
Бар гиряи зори ман бубахшой.
Рондӣ ба Биҳишт киштии хеш,
Рӯ тофтӣ аз биҳиштии хеш (Амир Хусрави Деҳлавӣ).
Бахши дуюм “Фариштаи меҳр”-суханони бузургони ҷаҳон-Суқрот, Рафаэл, Балзак, Кэнфилд Фишер, Плутарх, Виктор Гюго, Марк Твен, Фридрих Ниче, Эрнест Хемингуэй, Ҷорҷ Ҳерберт, Кайковус, Чарлз Диккенс, Саъиди Нафисӣ, Анатол Франс, Максим Горкий андар бузургии Модар, як мисол: “Қалби модар зеботарин ва ҷовидона‎тарин ҷойгоҳи фарзанд аст, ҳатто дар рӯзгоре, ки мӯй‎ҳои фарзандаш сафед шуда бошад” (Адалберт Штифтерт).
Бахши сеюм-“Модарро дил месӯзад”-зарбулмасалҳои тоҷикӣ, эронӣ, афғонӣ, арабӣ, узбакӣ, чинӣ, покистонӣ, яҳудӣ, итолиёӣ ва ҳиндиро фаро мегирад, намуна: Ҳар ончиро кӯдак наметавонад бигӯяд, модар мефаҳмад. (зарбулмасали яҳудӣ).

Рӯшанам шуд, ки беҳтарин модарномаҳоро дар адабиёти форсӣ Устод Лоиқ (Тоҷикистон), Маҳдии Суҳайлӣ (Эрон) ва Халилуллоҳи Халилӣ (Афғонистон) сурудаанд.

Банда соли 2006 дар нашриёти “Деваштич” китоби “Модарнома”-ро бо хати кириллӣ бо шуморагони 500 нусха ба табъ расондам ва “Мурғи аршӣ” такмил ва вироиши ҳамон китоб аст.

Аввалин китоби ҳикояҳоям-“Боғи шафтолу”-ро ба Падари азизам, ки меҳри сухан ва ишқи навиштанро дар дилам кишта буд, тақдим доштам, “Мурғи аршӣ”-ро ба модарам-Бибӣ Нодирамоҳ бо ин умед, ки сояи муборакашро Додор аз сари мо-фарзандонаш кам макунод, пешкаш намудаам.

Нашри ин китобро ба модарони гиромӣ ва ҳамаи ошиқони сухан саъду фаррухбод мегӯям!

Шаҳриёри Бухоро

Алӣ Деҳбошӣ

Гуфта мешавад, ҷаноби #Алӣ_Деҳбошӣ, нависанда, адиб, сардабири маҷаллаи "Бухоро" китобҳои китобхонаи шахсии худашро фурухта аст то коғаз бихарад барои интишори шумораи наврӯзии ҳаштсадсафҳаи "Бухоро". Аммо, бадбахтона, ҳоло вируси манҳуси куруно домани ӯро гирифта ва бистарияш карда аст...

Сафар

• 

Навҳаи доркӯб, нашри Теҳрон

-Фақат бардагон хомӯшанд.То забону мағзам кор мекунад, ҳақиқатро хоҳам гуфт. Ғайр аз ин ҳунаре надорам, ҳоло ҳар коре мехоҳед бикунед-инҳоро гуфту гӯширо дар кисааш гузошт ва вориди мағозаи пур аз муштарии кӯдакон шуд.

Асбоббозиҳоро аз пушти айнакаш яке – яке нигоҳ кард ва дар назди лухтакҳо қарор гирифт. Якеро, ки чашмони сиёҳ дошт, рӯи даст гирифт ва пешу пушташро гардонд ва чанд лаҳза муқобили чашмонаш нигоҳ дошт. Гӯё мехост вокуниши духтарашро тасаввур кунад. Зоҳиран интихобаш ҳамин аст. Онро ҳамроҳ бо ойинае, ки ду тараф дошт ва як тарафаш тасвирро калон нишон медиҳад, пеши мағозадор – зане, ки чашмонаш кабуди шаффофанд ва ба сӯяш табассум мекунад, гузошт. Марди ҷавон дар ҳоле, ки мунтазир буд, пеши сари каммӯяшро хорид. Зан лухтаку ойинаро ба дастгоҳ наздик бурд ва мошинҳисоб қимати онҳоро чоп кард.
Мард ҷузвдонро рӯи миз гузошт ва корташро ба фурӯшанда дароз кард. Бо худкор рӯи тӯҳфаҳои бастабандишуда навишт: “Тақдим ба духтарам – илоҳаи орзуҳои ман, зодрӯзат муборак!”.
Бо покете, ки асбоббозиҳо дар он қарор дода шудаанд аз мағоза хориҷ мешавад.

Фол ва фолгири дар Эрон

Миёни ирониён расм аст, ки вакте  ба дуроҳае мерасанд ва интихоби яке аз роҳҳо барояшон мушкил аст, суроги истихора ё фол мераванд

Фол ва фолгири ба маънои кушиш дар пешгуии оянда (маъмулан ояндаи як фард) аз равишҳои ниҳони ё фаротабии аст.Фолгири яке аз шохаҳои ниҳоншиноси аст.

Гунаҳои фол.

Фоли Ҳофиз бо дивони Ҳофиз дар байни ирониён як расми умуми аст.Дивони шеъри Хоча Шамсиддини Ҳофизи Ширози аз пуртарафдортарин китобест,ки дар хонаҳои ҳар ирони вучуд дорад.Ирониён барои тасмимгири бо задани ин фол ба ин дивон фурсате барои хондани шеър ва тафсири он ба хайру салоҳ ё ба шарру носавоб пайдо мекунанд. Ирониён ба ҳангоми задани фол китобро дар даст мегиранд ва баёни ин чумалот ва ё чумалоте аз ин даст мепардозанд:

Эй Ҳофизи Шерози

Ту кошифи ҳар рози

Мо толиби як фолем,

Бар мо бинамо розе

Иддае ҳам гуянд:

Ҳофиз, эй Ҳофизи Шерози,

Бар ман назар андози.

Ман толиби як розам,

Ту кошифи ҳар фоли

Касам ба шохаи наботат,

Касам ба Куръоне, ки дар сина дори,

Ин фоли маро бигшой!

Бархе дигар гуянд:

Эй Ҳофизи Шерози

Ту кошифи ҳар рози

Ба ҳакки шохи наботат,

Ба ҳакки чоми шаробат

Манзури худатро аз муроди мо баён кун!

Марде дар холи фолгири чилави макбараи Хофиз

Баъд ангушти худро лои девон мегузоранд ва боз мекунанд. Газалеро, ки дар саҳфаи самти рост карор дорад, мехонанд ва тафсир мекунанд. Агар мазмуни газал мусбат бошад, фолро хуб ва гар  на  онро бад медонанд. Аз он чо, ки умдаи газалиёти Ҳофиз дорои мазомини ирфони, ишки, умедворкунанда ва меҳрубонофарин аст, задани фол дар маросими хостгори, издивоч, Навруз, таваллуди фарзандон ва монанди он бештар марсум аст. Мутакозиёни фоли Ҳофиз бештар писарон ва духтарони чавоне ҳастанд, ки  дар талаби ишку дар чустучуи ёфтани далел барои идомаи ишки худ ҳастанд.

Фоли Чуб яке аз кадимтарин навъи фолбини аст, ки онро ба Дониёли наби ва сипас ба имом Чаъфаи Содик нисбат медиҳанд.

Фоли Каҳва яке аз равишҳои пуртарафдори фолгири ва пешгуи бо истифода аз таҳмондаи каҳваи нушидашуда аст.Маъмулан барои ин кор  каҳваи турк истифода мекунанд.Фолгири бо каҳва дар кишварҳо ва манотики чаҳон расму роҳи гуногуне дорад вале умуман ба ин тартиб аст, ки бахше бештаре мояи каҳваро менушанд ва махлути гализе аз каҳва ва об дар таҳи финчон (стакон) мемонад.Финчонро руи наълабаке мгузоранд.Пас аз муддате онро бар медоранд ва фолгир  бо шаклҳое, ки дар таҳи финчон дуруст шуда нигоҳ мекунад ва бо ишора ба шаклҳо ки онҳоро ба инсону ҳайвон ва дарахту чизҳои дигар ташбеҳ мекунад, нукотеро дар мавриди зиндаги ва  гузаштаву ҳолу ояндаи касе каҳваро хурда баён мекунад.

Имруза даҳо сойтҳо ва веблогҳои зиёде ба забони форси барои гирифтани фоли Ҳофиз вучуд дорад. Ахиран ин фол бо равишҳои дигаре ҳам гирифта мешавад. Масалан аз мурги ишки таълим дида барои интиҳоби барге аз газалиёти Ҳофиз истифода мекунанд. Ин равиш дар хиёблони чилави макбараи Ҳофиз дида мешавад.

Ирониёни хорич аз кишвар ҳам дар маҳофили худ аз фоли Ҳофиз ба унвони ҳалкаи фарҳанги пайванддиҳандаи худ истифода мекунанд. Кофист дар чустучуҳои хадамоти Гугл (Google) ду  калима фоли Ҳофизро бинависед ва даҳҳо сойту веблогро барои гирифтани анвои фоли Ҳофиз пайдо кунед.

Ахиран фоли Ҳофиз барои телефони ҳамроҳ низ боб шудааст.

Албатта ҳамон тавр, ки гуфтем анвои гуногуни фолгири мавчуданд, ки ба онҳо шомил мешаванд: Фоли Каҳва, Фоли Чаъфар,Фоли Гулбарг, Фоли Куръон, Фоли Чуб, Фоли Анбиё ва гайра

Миёни ирониён расм аст, ки вакте  ба дуроҳае мерасанд ва интихоби яке аз роҳҳо барояшон мушкил аст, суроги истихора ё фол мераванд.

Маъмулан истихораро бо Куръон ё тасбеҳ анчом медиҳанд ва барои фол суроги дивони Ҳофиз мераванд.

Этимологияи вожа

Калимаи фол як вожаи араби аст. Лугати роич ва кадими, ки дар Куръон ба кор нарафта магар муодилаҳояш, ки татир ва тоираст ва  мо муодили инҳоро “марво” барои фоли хуб ва “маргво” барои фоли бад дорем.”Мар” ки дар “маргво” ҳаст калимаи мург ҳаст ва дар “марво” ҳам ба маънии мург ҳаст.Ҳарду яъне “мурги ово” барои ин ки бо овоз ва ҳаракати парандагон  фол мегирифтанд.Бархе парандагонро хушямн медонистанд.

Шакаршикан шаванд ҳама тутиёни Ҳинд

З-ин канди порси,ки ба Бангола меравад…

Яке аз чолибтарин девонҳои Ҳофиз, девонест, ки дар Ҳинд ба даст омада, девоне бо ёддоштҳое,ки яке аз дигаре ачибтар аст. Фолҳое дарбазнгоҳи таърихи гирифтаанд. Подшоҳон ва шоҳзодагон навиштаанд,ки  дар чунин вокеае мо чунин фоле гирифтем, он вакт дуруст даромада ва як ситоише аз Ҳофиз, ёде дар ҳакки Ҳофиз, ё назре ё ниёзе низ мавриди ишораҳост.Дар ҳошияи ин китоб шоҳони мугули аз чумла Ҳумоюн, Чаҳонгир ва Доро шукуҳи ёддоштҳои таърихии  бисёр арзишманде дар бораи дурусти ва муносиби ҳол даромадани фоли Ҳофиз ба забони форси навиштаанд.

Машҳур аст, ки имруз дар хонаи ҳар ирони як дивони Ҳофиз ёфт мешавад. Ирониён тибки русуми кадимии худ дар рузҳои иди милли ё мазҳаби назири Навруз бар сари суфраи ҳафт син ва ё шаби ялдо бо китоби Ҳофиз фол мегиранд. Барои ин кор як нафар аз бузургони хонавода ё касе,ки битавонад шеърро ба хуби бихонад ё касе,ки дигарон муътакиданд ба истилоҳ хуб фол мегирад,ибтидо ният мекунад,яъне дар дил орзуе мекунад.Сипас ба таври тасодуфи саҳфаеро аз китоби Ҳофиз мегушояд ва бо садои буланд шуруъ ба хондан мекунад.

Ҳофиз замоне,ки монда мешавад ба фол ру меоварад:

Аз гами ҳачр макун нолаву фарёд,ки душ,

Задаам фолею фарёдрасе меояд..