НАВРӮЗ: АЗ ДИРӮЗ ТО ИМРӮЗ

НАВРӮЗ— ҶАШНИ ОФАРИНИШ

Наврӯз-Соли нав

Наврӯз дар торихи ҷашнҳо ва ойинҳои мардумони ориёӣ, ба вежа тоҷикон, мақом ва ҷойгоҳи рафеъе дорад. Ин ҷашн яке аз суннатҳои деринаи ниёкони мо ба шумор меравад ва зеботарин ҷашн, оғози сол, эҳёи табиат, ва шуруъи кишту кор аст. Дар гузаштаҳои бисёр дур ниёкони мо ду фасли солро ҷашн мегирифтанд; фасли сармо ва фасли гармо! Якеро ҷашни ОФАРИНИШ меномиданд, ки дар аввали тирамоҳ баргузор мешуд, дигарӣ ҷашни эҳё ё РАСТОХЕЗ буд, ки дар аввали баҳор баргузор мешуд. Баъдҳо, ин ду ҷашнро муттаҳид карданд. Ва ин ид замоне фаро мерасад, ки баробарии шабу рӯз яксон мегардад. Ин ойин торихи зиёда аз чаҳорҳазорсола дорад ва куҳантарин оини миллӣ дар ҷаҳон ба шумор меравад. Наврӯз ҷашни миллии ниёкони мо буд ва бо густариши сарзаминҳо ва нуфузи сиёсӣ ва фарҳангии импиротуриҳои Эрони куҳан марзҳои миллиро убур кард ва ба дигар сарзаминҳо роҳ ёфт. Наврӯз қарнҳост, ки ба қавли устод Алии Шариъатӣ бар ҳама ҷашнҳои ҷаҳон фахр мефурӯшад, аз он рӯ, ки як қарордоди маснӯъии иҷтимоъӣ ва ё як ҷашни таҳмилии сиёсӣ нест, ҷашни ҷаҳон аст ва рӯзи шодмонии замин.

Рузи ушшоқ

Ё назаре ба тоърихчаи ин ид дар тули тоърих дар кишварҳои гуногун

Рузи Волентин (рузи ушшоқ ё рузи ишқварзи) идест ҳамасола дар рузи 14 феврал баргузор мешавад.

Ин ибрози ишқ маъмулан бо фиристодани корти волентин ё хариди ҳадяҳое монанди гули сурх анҷом мешавад.Собеқаи тоърихии рузи Волентин ба ҷашне ки ба ифтихори қудиси Волентин дар колисоҳои котолук баргузор мешавад, боз мегардад.

Пешинаи тоърихи

Тоърихчаи комил ва дақиқи Волентин дар даст нест ва он чи аз пешинаи ин руз медонем бо афсона даромада аст.

Имруз колисои котолук ба ин натиҷа расидааст, ки ҳадиақал се қудис (сент ба англиси Saint лакаби бисёр мукаддасу мазхаби дар колисохои котоликхост) ба номи Волентин вуҷуд доштаанд, ки ҳамаги ба шаҳодат расидаанд, ба ҳамин далел чанд афсона талош дар бозгуи ин тоърихчаи ин оин доранд.

Ривоятҳои машҳур

Дар садаи савуми милоди ки мутобиқ мешавад бо авоили шоҳоншоҳии Сосони дар ирон дар Руми Бостон фармонравое будааст, ба номи Клодиюси дувум.Клодиюс ақида дошт мардони муҷаррад нисбат ба ононе,ки  ҳамсару фарзанд доранд, сарбозони ҷангҷутар ва беҳтаре ҳастанд.Аз ин ру  издивоҷро барои сарбозони Императури Рум кадган мекунад.Клодиюс ба қадре бераҳму фармонаш ба андозае қотеъ буд,ки ҳеҷ кас ҷуръати кумак ба издивоҷи сарбозонро надошт.(Шояд зикр аст дар он ҳангом ҳануз Императури Рум  бо оини масеҳият нагаравида буд ва ин амр тақрибан 40 сол баъд аз даврони Клодиюси дувум яъне дар даврони Констонтини аввал сурат гирифт ) Аммо кушише ба номи Волентин махфиёна ақди сарбозони румиро бо духтарони маҳбубашон ҷори мекард, ҳангоме,ки Клодиюс ин амро дарёфт,Волентинро дастгир ва зиндони кард.Клодиюс  ба манзури мунсариф сохтани Волентин аз бовари хеш ба зиндон ва ба истиқболи вай шитофт ва уро мавриди муҳаббати фаровон қарор дод.

Ин дар ҳоле буд, ки Волентин низ ба гунаи мутақобил кушид то Клодиюсро ба оини масеҳият фаро хонад, амре,ки муҷиботи хашми Императори Румро фароҳам сохт ва ҳукм ба эъдоми вай дод, ҳангоме,ки Волентин дар зиндон ба сар мебарад,яке аз зиндонбонон духтаре нобино дошт,ки ба зиндон меомад, ба тафсил бо Волентин сухан мегуфт ва дуруст пеш аз он,ки  Волентин ба эъдом маҳкум гардад,, барои он духтари нобнино корте фиристод ки бар руи он нигошта буд: “Аз тарафи Волентини ту (From your Valentine)” имзо кардааст, истилоҳе,ки то имруз мавриди истифода қарор гирифта ва руи кортҳои Волентин мушоҳида мешавад.

Афсонаи дигар ҳоки аз он аст,ки ҳангоме,ки  Волентинро ба зиндон афканданд, мардум барои вай ёддоштҳои кучак,ки  дар лифофа печонда буданд ва дар шикофиҳои девораи сулулии вай ҷосози мекарданд мефиристоданд ва у онҳоро ёфт ва дар ҳаққи онҳо ниёиш кард. Ба дигар сухан, бунёди тоърихии корти Волентин ҳамин амр аст.Кушиши Волентиюс дар 14 феврал 270 мелоди (дар бархе  ривоят мутобиқ бо соли 273 баъд аз милод ) эъдом шудааст. Бинобар ин уро ба унвони фидои ва шаҳиди роҳи ишқ медонанд ва аз  он замон Волентин табдил ба  намоде барои ишқ шудааст ва бадин руст,ки дар кишварҳои ҷаҳон, ба вижа кишварҳои урупои ва Омрикои шимоли маросими рузи Волентин ҳама сола дар 14 феврал баргузор мегардад.

Шаҳрҳои мансуб ба Волентини муқаддас

Бар асоси боварҳои кунуни бақоёи Волентини муқаддас дар садаи 19 милоди дар қабристони бостони дар Итолиё кашф шуд, ҳамакнун дар се шаҳри Рим, Дублин ва Глосгу нигаҳдори мешавад.Бахше аз ин бақоё пас аз интиқол ба як тобути талои тавассути поп Георгийи 16-ум ба калисои котулик Войт Фройр дар Дублин пйтахти Ҷумҳурии Ирланд эҳдо шуд.Бахши дигаре аз ин бақоё ,ки гуфта мешавад, шомили устухонҳои Волентини муқаддас аст, тавассути як хонаводаи фаронсави дар садаи 19-ум ба калисои Фронсиси муқаддас дар шаҳри Глосгу дар Искотланд мунтақил шуд.Хориҷ аз ҳалқаҳои мазҳаби аз  мардуми одди камтар касе  вуҷуди ин бақоё дар шаҳр иттилоъ дошт то ин,ки  дар соли 1999 тасмим ба интиқоли ин бақоё ба колисои дигаре ба номи The Blessed John Duns Scotus гирифта шуд.Ин иқдом таваҷҷуҳи густурдаи расонаҳо ва ба табъи он умуми мардумро ба дунол дошт ба тавре,ки шаҳри Глосгу ба хотири мизбони Волентини мукаддас  “Шаҳри ушшоқ” лақаб гирифт ва аз соли 2002 ин шаҳр дар рузи Волентини муқаддас мизбони фестиволе ба номи “фестиволи ишқ” мебошад.

Русуми Волентин

Дар кишварҳои урупои ва Амрикои додани шоколот ба унвони ҳадяи рузи Волентин аз шухрати хосе бархурдор аст.Тазъини шоколот ва пухтани анвоъи он низ аз одоби ин руз ба шумор меравад. Аз назари илми ҳам собит шудааст,ки хурдани шоколоти dark ё ҳамон сиёҳ мизони ишқро дар инсон боло мебарад,албатта на  масрафи беруяи он.

Дар дигар фарҳангҳо

Бархе бар онанд,ки Волентин фаротар аз суннати гарби аст,ки  пеш аз ин дар бисёре кишварҳои ҷаҳон мавҷуд будааст.Дар кишвари Чин рузи мушобеҳи Волентин мавҷуд аст,ки  таҳти унвони “Шаби ҳафтҳо” номида мешавад. баробари афсонаи чини писари говчарон ва духтари бофанда дар ҳафтумин рузи ҳафтумин моҳ аз тақвими қамари дар осмон бо якдигар мулоқот карданд.Охирин “шаби ҳафтҳо” дар 30 Ут 2004 буд. (30 ут дусаду чиҳилу ним рузи сол дар тақвими Грегури)Ривояти дигар аз ин руз бо андаке тафовут нисбат ба Чин дар Жопон низ мавҷуд аст,ки  аз он ба унвони “Тонобото” ёд мегардад.Дар кишвари Миср рузи ишқи дигаре мавҷуд аст,ки  баробар бо 4 ноябри ҳар сол аст.Дар Кореи Ҷануби дар 11 декабр ҳар сол рузи таҳти унвони “Рузи папару” мавҷуд аст,ки дар он  завҷаҳои ҷавон ҳадяҳое ба якдигар тақдим мекунанд.

Дар фарҳанги ирони

Сепандормазгон ҷашни гирмидошти замин ва зан  ва рузи меҳрварзи ба  мазоҳири меҳру фурутани аст.Дар ин руз ки мусодифаст бо 29 баҳманмоҳ мардон ба занони худ бо муҳаббат ҳадя медоданд ва занону духтаронро аз корҳои рузмарра маоф карда бар таҳти шоҳи менишонданд ва аз онҳо тоат мекарданд.

Ахиран гуруҳе аз дустдорони  фарҳанги ирони пешниҳод кардаанд,ки  ба манзури ҳифзи фарҳанги ирони Сепандормазгон ба ҷои Волентин ба унвони рузи Ишқ гироми дошта шавад.

Дар Арабистони Сауди

Дар Арабистони Сауди фуруши маҳсулот марбут ба рузи Волентин монанди гули руз дар рузҳои наздик ба ин руз мамнуъ мебошад ва пулиси мазҳаби ин кишвар аз магозадорон мехоҳад то ҷунин чизҳоеро ба фуруш нарасонанд.

Дар Гарб-Аврупо

Дар ҳоле,ки бо ирсоли корт, гул, шоколот ва ҳадяҳое дигар дар Бритониё рузи Волентин суннатест,аммо ин руз дар манотиқи дунё дорои расму русуми гуногунест. Масалан дар Норфолк кишваре дар шарқи Инглистон чунин расме руи кор аст,ки дар ин руз  нафаре ки уро “Ҷак” меноманд,ба назди дари хонаҳо меояд ва бо гузоштани ширинию ҳадяҳо баори кудакон бар дар так-таке карда меравад. Бо вуҷуди он,ки у барои бачаҳо ҳадяҳо мегузошт,аммо аксар кудакон аз ин одами аҷиб ҳарос доштанд.

Дар Фаронса ин кишвари  аз лиҳози расму оин котулики Рузи Волентин чун “Рузи Волентини муқаддас” чун дигар кишварҳои Гарб як хел ҷашн гирифта мешавад.

Дар Испониё бошад “Рузи Волентин” чун рузи”Волентини муқаддас” номида шуда монанди русуми кишвари Бритониё ҷашн гирифта мешавад.

Дар Португалия ин рузро ба унвони рузи “Dia dos Namorados” яъне “Рузи ошиқон” меҳисобанд.

Дар Демарк ав Норвей Рузи Волентин (14 феврал) чун рузи ” Valentinsdag” номида шуда, ҳарчанд бо дараҷаи оли ҷашн нагирад ҳам,аммо қисми аъзами мардуми ин кишвар вақте ҷудо намуда бо ҳамнафасу дустдори хеш паромуни суфраи румонтику ошиқона ҷамъ мешаванд ё ба дусдоштаи худ корт, гули сурх ҳадя мекунанд.

Дар Свиден кишваре дар шимоли Аврупо ин рузро “Alla hjärtans dag” ё “Рузи тамоми қулуб” унвон мекунанд,ки дар соли 1960 огоз ёфтааст.

Дар Финландия ин рузро бо гуиши худ “Ystävänpäivä” мегуянд,ки он чун “Рузи дуст” тарҷума мешавад.Он гуна ки ин ном нишон медиҳад дар ин руз кас тамоми дустонашро ба хотир меоварад, на танҳо дустдоштаро, балки тамоми он нафароне,ки  иртиботи наздик доранд.

Дар Истония ин рузро «Sõbrapäev” меноманд,ки ин руз низ чун “Рузи дуст” унвон мешавад.

Дар Словения мутобиқи як мақол “Рузи Волентин калиди реша яъне руишро меоварад”,яъне дар 14 феврал рустаниву гулҳо шуруъ ба сабзидан мекунанд.Инчунин гуфта мешавад,ки дар ин руз паранҳову тоирони гуногун бо ҳам ибрози ишқ мекунанд ва хонадор мешаванд.Бо вуҷуди ин онро ба тозаги ба уинвони рузи ишқ ҷашн мегирифта шудаанд.

Дар Мексика бошад ин рузро “Día del Amor y la Amistad” яъне “Рузи ишқ ва дусти” унвон мекунанд.Дар ин руз мардумон дустони худро ҳурмату эҳтиром мекунанд.

Дар ҷануби Амрико “Рузи ишқ ва дусти” ва “Рузи ҳамроз” хеле шуҳрат доранд,ки ҳардуи ин ид дар рузи 14 феврал баргузор мешаванд.

Осиё

Дар Ҷопон дар соли 1960 Моринага яке аз бузургтарин  ширкатҳои  санъати ширинисози русуми  ҳадя додан ба мардон аз тарафи занонро ихтисос дод,ки танҳо занон бояд ба мардон шоколот бидиҳанд.Ба вижа занони оффиснишин ба кормандони худ шоколот медоданд.Пас аз як моҳе рузи 14 март  иде таҳти унвони “Рузи сафед” аз тарафи ин иттиҳодияи ширинисози ба вуҷуд омад,ки он чун  рамзи “Рузи ҷавоб” мебошад,ки ин ба мардон низ имконият дод то ба шоколоти додаи занон ҳадяе баргардонанд.

Дар Кориёи Ҷануби дар рузи 14 Феврал занон ба мардҳо шоколот ҳадя мекунанд ва мардон бошад дар рузи 14 Март (Рузи сафед) ба хонумон канфетҳои бидуни шоколот медиҳанд.Дар рузи 14 Апрел (“Рузи сиёҳ”)  онҳое,ки дар таърихи 14 феврал ва 14 март чизе нагирифтаанд ба рестуронҳои чини рафта мокорунии сиёҳ хурда ватанҳоии хешро “мотам” мегиранд.

Дар давлати пурҷамияттарини ҷаҳон Чин чунин расме мавҷуд аст,ки дар “Рузи Волентин” мардҳо ба занҳои дустдоштаи худ шоколот медиҳанд.

Дар Филипин  бошад ин рузро “Рузи қулуб” меҳонанд.

Ҳизби сиёсии “Ҷамоати исломи”-и Покистон ба тозаги ҷашнгирии ин рузро мамнуъ эълон намуд ва ин рузро “Рузи шармандаги “унвон кард.Ба акидаи ин ҳизб мардумони Гарб дар ин руз ташнагиҳои ҷинсии худро таъмин мекунанд,ки ин тавҳин ба шаъни Ислом аст.Бо вуҷуди ин дар Покистон ҷашнгирии ин ид ба тадриҷ меафзояд ва дукони гулфурушҳо умед доранд,ки теъдоди зиёди гулҳо ба  хусус гули сурх мефурушанд.

Ин буд шаммае аз торихчаи “Иди ошиқон.”

Тарчума ва тахияи муаллиф

Аз «Хулбуи лаби чу » то «Сузани патефон»

Бешубха аст, ки замону макон, мухити ичтимои ба зиндаги ва фаъолияти инсон таъсир мегузорад, зеро инсон дар доираи онхо мемонад ва берун аз онхо буда ва шуда наметавонад.Чунин таъсир дар фолклор-хикмати халк низ дида мешавад, зеро мардумро одат буда ки бо шеър тавъам зистаанд.Кам одаме ёфт мешавад, ки дар инчо 50-60 байту рубои надонад ё бо оханг нахонад.Мухит чунин инсонхо тарбият менамуд.

Чупони пешаи мухиму асоси, ки ба хисоб мерафт, бешак аст, ки дар танхоихо байни куххои баланд, ки садо акс немдихад, шавку илхоми одам меояд.Фолклор муаллифи мушаххасе ё ягонае надорад, он моли халк аст.Аз ёдхо ба ёду хотирот мегузарад ва хирмани бузургеро ташкил медихад.Бисёр мисолхои аник метавон овард, ки гуяндагони он маълуми мушаххасанд ва онхоро аксаран филбадеха гуфтаанд.

Чунончи, Мулломухаммадрачаб-шахси зарофатгую хозирчавоб дар хашари алафдарви ба сохиби кор чунин мегуяд:

Хезед нашинед тарaддуди ош кунед,

Дар пеши даравгарон палав чош кунед.

Сохибкор хам суст намеояд:

Дар огали мо на гов монду на рама

Руган ба Каротегин,биринч да (р) Курма.

Ё мисоли дигар.Дар замоне, ки дар дарё тилло кор мекарданд, марде бо номи Одина кор мекард ва уро Одинаи “залатой” мегуфтанд.Баъд дар хаки у чунин байт сурудаанд.

“Точикзалатой” акнун пароканда шудаст,

Дар назди халоик аз хама ганда шудаст.

Муллоабдулло табъи баланди шоири доштааст.Сатрхои зерин моли уянд:

Вой аз сари шаррахою вой аз обаш

Вой аз сари Шахи Зарду чои хобаш

Дар гарми хамво муяссарам гардунад,

Сад бор мурам ба Чашмаи Широбаш

Дар яке аз паюгонихои (туи аруси) махал шохид будем, ки кампире лагандча дар даст бо лахни шевову чаззоб  ин байтро хонду аз гиря хиккакаш гирифт.

Ин кутали Зойти буроз асту нишеб

Чо-чо гули анбар асту чо-чо гули себ.

Эхтимол хамон лахза ба ёди кампир зодгохаш рансиду онро бадехатан замзама  намуд., зеро мо на дар китобхои фолклор ва на дар забони мардум онро дарёфт  накардем.

Чунин мисолхо хеле зиёданд.

Дилварзира шаб пашшаю руз офтобаш

Мачора мурам ба шаррахои обаш.

Ин байтро наметавон тахкир кард, ба он эхтиёч нест,харчанд, ки кампир “бесавод” буд,аммо байти у аз лихози шеъри нукс надорад,кофияву радиф барчо, маъни пухта, таносуби каломро бубинед:шаб-руз,Дилварзин-Масчо,офтоб-шарраи об.

То мухочират олоти афзори абёти мардуми васфи шарраю чашмахо, салкинихои сояи зардолухо, хасрату армони фарди,шиква аз бепарвоии дустдошта,зебоихои тагобу азоби чупонбача хини борон, афсуси дустдоштаи у-духтари дехоти,ки зери борон мемонад.Инчунин манзараи чавдарви,хирманкуби,орзухои бачаги, хавас хо акс ёфтаанд, кивокеан онхо садои дили пурорзу,пурхасрат ва пурдарданд.

Оби хунука ба оби чуш андозед

Байтои мани сухтара гуш андозед.

Дилварзин фолклорро хам дигаргун намуд.ИН конуни хаёт аст.Мардум бо ашёи наве чун телфон,радио,патефон,камсамоил,матлубот, парта,пахта, трактор,мошин, червон,электрик тилвизор, мактаби нав, Янток, колхоз,лампочка ва гайрахо бештар ошнои намуданд, аз онхо бахра бурданд ва дар ифодаи арзу дарди худ истифода бурданд.

Аксаран дар ашъори Дилварзини мо навои шукру сипос ба даврон, миннатдори аз Хукумат, озодии занону духтарон, тараннуми мактаби шурои ва ахёнан шикоят аз пашаю гармихои дашт ба гуш мерасад.Яъне мардум бо худ аз кухистон ба чои куххои баланд ба водии апст шеъри баландашро овард.Шеър хамвора хамнафасу хамрози онхо будааст.Бо оханги мастчохи байт хондан дар чашну базмхо як анъана буд,мутаассифона, солхои охир шеъри шуху мавсими ва кучаги чои онро гирифт.

Дар зер ба сифати намуна аввал байтхои дар Мастчох сурудашуыда ва баъд офирадахои Дилварзиниро меорем,ки хонанда  худ казовати хакики хохад намуд.

Кад-кади тагоб меравам чавдарви,

Румолчаба магзу аз кафом медави

Олуча баланди карду каддам нарасид

Ин духтари кош сиёба зурам нарасид

Ин беди баланд соя кунад болота

Офтоб назанад руи гули раънота

Масчоба мурам, Масчо мазоро дорад,

Обхои хунуку лолазорхо дорад.

Ду коши сиё дорию хардуш куша,

Якташ ба ману якташ ба гирди гуша.

Дар дасти шумо пиёлаи чои кабуд

Монанди шумо раёни масчоба набуд.

Э куртасафед куртаякат багаки бед

Сад кас ба ту ошик асту моям ба умед

Хоят гуям  намебури аз богат

Мобайни ду шохи себ чои хобат

То зинда хаям туро намонам ба касе

Баъд аз сари ман ту дону хар хору хасе

Хулбуи лаби чу шудаст меваи тар

Ру чониби мо карди дил чои дигар.

Кошот борик миёни кошот борик

Румоли сарат Рогифа кардаы торик

Худгиф мерию чи мебиёри бари ман

Дермуни накун токат надорад дили ман

Ман мемураму ду гур ковед бари ман

Якташ бари хасратому якташ абмри ман

Ту дар сари вот шинию ман дар таги вот

э дурракабуд умрама карди барбот

Садбарги сафед мебуравад бозикунун

Ранги мара карди худи барги хазун

Каддат ба мурам кадди ту паст афтодай

Кошони ту пурхумору маст афтодаы

Тагтаги тагобу меравам руболо

Ошик шудаам ба духтари домулло

Ман мерумао ба зираи дандунат

Дар гур-гури мохсину лаби хандунат

Арзанчиниба фурорамат вакти намоз

Лабхота тамошо мекунам пусти пиёз

Ман мемурамо ба хасрати дунёи

Гури мана хуч кунед дарод рушнои.

Боло мери ман ба ту боло мерам,

Ту гулчини рав ман пеши мулло мерам.

Аввал ба худо мурему охир ба шумо

Мо байта тамом кардему навбат ба шумо

Абёти Дилварзини

Ман духтари пахтакора ёраш бошам

Дар пахтачини хамдами кораш бошам.

Кошке ки худо муаллимам гардунад,

Дафтарча гирад,биёд ба пешам хунад.

Мошин ба савор шудему кардем ханда

Дилварзи барои коргурезо ганда

Мактабба фуром барфи калон меборад

Ёри мана бин бо чурахош харф дорад.

Дар шахрои мо на муфтию на кози

Мо дастибадаст кунем Хукумат рози

Тилфуни идорахо ду мели муят,

Мунанди электрик сафеди руят.

Червон тиям аэроплан бардорад,

Моро бараду бар ватано фурдорад.

Лампуска ба болои сарат рушнои

Як буса гирад ин бачаи масчои

Ай чураи чон биё равем матлубот

Дар пои шумо кулуши панчум мебот.

Повиска ба дастам доду мерам раюн

Очаш мана диду духтараш шуд гирюн.

Мошин ба савор шудем ба оби дида,

Тагдир набудаи нону насиб бурида.

эй чураи чон биё шинем дар парта,

Ту сузани патефон шаву ман карта.

Парти ману парти чураям пушти ба пушт,

Хар лахза нигохи зери чашмат мана кушт.

Офтоб шиношиной ба кадди бурсо,

Чашмам чорай, дилам кашуни Масчо.

Дар дасти шумо доданд китоби конун

Мактабба намеравнд занони нодун

Хасрат дорам тамом куни мактабата,

Дастмол кунам кошони серравганата.

Рахмат ба Хукумат ки кушод мактабаша,

Хар банда ба когаз мекашад максадаша.

Табелчи шавам тафтиш кунам корота,

Истода тамошо мекунам кошото.

Хукумати мо мактаби халки кардай,

хукуки зану марда баробар кардай.

Мактаб меравам дар дасти ман як дафта,

Дар гушаи бом шистай мисоли кафтар.

Як обе хурам оби зарафшон бошад,

Як ёре гирам табелчи колхоз бошад.

Сангои сафеду дури мактабба мурам,

Дастони сафеди ручказебатба мурам.

Сузад рахи Мастчоху ангишт нашавад,

Ин ганштани Дилварзин фаромуш нашавад.

Давида бурамадам ба руи устал,

Гап мезанамо фикру хаёлам духтар

Сар то сари айлока хурдаст молаш,

Дар дафтари колхози баромад номаш.

Имрузаба меравам ба чули Янток,

Чунунаи нозанин кунам вактата чок.

Мактаб гирадам дар пеши ёр мехунам,

эй ёри азиз дар харду кошат чунам.

Э ёри азиз лотинира медуни,

Дафтар гирию ои ба пешам хуни.

Мактаба фуром чура ба вакти дарсат,

Дастпуна шавам, гири ба банди дастат.

Хуккумати мо Хукумати рахматбод,

Кулли амали нагза ба дасти зан дод.

Аз хуна бурумади ба сад таншвикот,

Озод шудани тура намехохад акот.

Мошинба савор шудему гаштем равон,

Эй очаи чон моро ба хотир бирасон.

“Сурмаи дил”