БАРДДОШТИ 5
#БАРДОШТИ_КУТОҲ
ҒОРИ БОДӢ
Достони кутоҳ: #ҒОРИ_БОДӢ
Нависанда: #Ҳорукӣ_Мурокомӣ
Тарҷума: #Фирдавси_Аъзам
“Захмҳои шукуфта” барандаи ҷоизаи Килки заррин шуд
Даври дувоздаҳуми ҷоизаи “Килки заррин”
Рӯзи ҷумъа, 15 саври 1402 хуршедӣ (баробар бо 05.05.2023 мелодӣ) барандагони дувоздаҳумин даври ҷавоизи Окодемии “Килки заррин” дар Кобул эълом шуд.
Дар маҳфиле ки дар дафтари марказии ниҳоди «Афғон адабии баир» ба манзури вогузории ҷавоизи “Килки заррин” дар шаҳри Кобул баргузор шуда буд, ҷаноби Сиддиқуллоҳи Бадр яке аз аъзои ҳайати доварони окодемии “Килки заррин” ба намояндагӣ аз Окодемии “Килки заррин” дар пайванд ба пешинаи фаъолиятҳои дувоздаҳсолаи окодемии “Килки заррин” суханронӣ карда, дар бораи вижагиҳои шеърҳо ва навиштаҳои барандагони ин даври ҷоизаи “Килки заррин”, дидгоҳи ҳайати доварони соли 1402 хуршедиро баён намуд.
Ҷаноби Бадр дар идомаи суханрониаш гуфт: Окодемии “Килки заррин”, як ниҳоди адабии озод, муташаккил аз нависандагони Афғонистон аст, ки ҳамасола ба шуморе аз осори бартари шоирону нависандагони Афғонистон ва кишварҳои дорои забону фарҳанги муштарак бо мардуми Афғонистон, ҷоизаҳоеро эъто мекунад. Хушбахтона имсол дар канори чанд асари арзишманди форсӣ ва паштуи мутаъаллиқ ба шоирону нависандагони Афғонистон, дафтари шеърҳои шоир ва достоннавису пажӯҳишгари номошнои Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷаноби Фирдавси Аъзам бо номи “Захмҳои шукуфта” барандаи ҷоизаи “Килки заррин” шинохта шуда аст.
Ёдовар мешавем, ки “Захмҳои шукуфта”-и Фирдавси Аъзам соли 2022 дар шаҳри Кобул тавассути “Гурӯҳи фарҳангии ҳамзабонон” чоп шуда буд. Ин маҷмӯа шомили 60 ғазалест, ки ҳама дар мавзӯъоти иҷтимоӣ суруда шудаанд ва 33 шеъри он дар хусуси авзоъи нобасомону талхи Афғонистон ва дар ҳимоят аз мардуми дардманд ва садои расои озодиҳои онҳост. Фирдавси Аъзам ин маҷмӯъаашро ба ҳамзабонони Афғонистон тақдим карда буд. Ва садоест дар ҳанҷараҳои захмии ҳамзабононаш.
Гуфтанист, ҷоизаи берунмарзии форсии окодемии Килки заррин” қабл аз ин, ба се тан аз шоирону нависандагони номвару тавонои Ҷумҳурии Тоҷикистон; бону Фарзонаи Хуҷандӣ, ҷаноби Озари Салим ва устод Абдулҷаббор Сурӯш тафвиз гардида буд.
Дафтари “Захмҳои шукуфта”, маҷмӯъаи тозаи шеърҳои шоири қоматафрозу боланда ва зебоандеши ҷаноби Фирдавси Аъзам ки аз сӯйи ҳайати доварони бахши форсии окодемии “Килки заррин” барандаи ҷоизаи адабии “Килки заррин”- и соли 1402 хуршедӣ (2023) шинохта шуда, ҳовии нобтарин ва расотарин намунаҳои ҷаззоб ва хӯшаҳои гулистони шеъри муосири Тоҷикистон аст, ки мавриди истиқбол ва таваҷҷӯҳи вижаи ҷомеъаи адабии Афғонистон қарор гирифта аст. Ғазалҳояш ҳовии забони табиӣ, зинда ва мардумӣ талфиқе аз шеъри дирӯзу имрӯзанд, аммо бо чашмандози тоза ва рӯшан. Шеъраш рӯҳ дорад, набз дорад, метапад.
Шоир ва нависандаи муваффақу тавоно Фирдавси Аъзам дар “Захмҳои шукуфта”, дар қолабҳои чандгона табъозмоӣ намуда, аммо майдони аслии ҷавлони қаламу истеъдоди ҷӯшандаю шукуфандаи ин шоири навоин дар ин дафтар, қолаби булӯрини ғазал мебошад. Ғазалҳое, ки дар дафтари «Захмҳои шукуфта» медурахшанд, ба алмосҳое шабоҳат доранд ки монанди хуршед, фурӯғи шевое меафшонанду ҷойгоҳи баланде дар манзумаи шеъри муосири форсӣ барои Фирдавси Аъзам, ин намояндаи ҷавони шеъри муосири Тоҷикистон рақам мезананд. Осори ӯ бозтобдиҳанда ва тасвиргари намоҳое аз шодӣ, ранҷу дардҳо, додхоҳӣ ва орзуҳои мардумони форсизабон, ба хусус, Афғонистон аст. Ӯро метавон ойинаи тамомнамои ҷомеаи ин ҳавзаи ҷуғрофиё донист, ки ҳамвора алайҳи беадолатиҳои рӯзгор бетараф набуда, садои расояшро баланд кардааст.
Мазомин ва дарунмояи аслии шеърҳои “Захмҳои шукуфта”- ро ишқ, озодӣ, адолат, ҳувият, додхоҳӣ, таърих, меҳанпарастӣ ва навъдӯстӣ ташкил медиҳанд. Фирдавси Аъзам бо табъи гуҳарбораш огоҳона дар ин дафтар аз ашъори ошиқона ҳич нишоне наовардааст ва танҳо дурахшонтарин ва ҳамосатарин намунаҳо аз шеърҳои додхоҳонаи хешро ба намоиш гузошта аст. Ғазалҳои “Захмҳои шукуфта” ба лиҳози истеҳкому расоии лафзӣ, шохисаҳои фикрӣ, орояҳо ва аносири адабӣ, ҷилваҳои бадеъию хусусиёти фаннӣ, салосати забони сайқалхӯрда, балоғати калом ва дарунмояҳои бикр аз инсиҷому бартарии хосе бархурдоранд.
Окодемии “Килки заррин”, ба поси арзиши адабии “Захмҳои шукуфта” ки ишқ, озодӣ, меҳрварзию ҳамгаройӣ ва инсонмеҳвариро ҳунармандона ойинадорӣ карда, ба тасвир кашидааст, ҷоизаи берунмарзии соли 1402 хуршедии хешро ба ҷаноби Фирдавси Аъзам пешкаш мекунад ва барои ин шоири фарҳихтаю навойин ва пӯёву ҷӯё аз боргоҳи Худованди лавҳу қалам муваффақиятҳо ва дастовардҳои бештар таманно мекунад.
МИЗ ВА ДАФТАРЧА
(Пешкаш ба амаки равоншодам #Шоҳмирзои_Хоҷамуҳаммад, ки пагоҳ аз парвози малакутияшон як сол мегузарад.
Ёду номашон ҷовидон бод!)
Дишаб ҳарчи талош кардам, хобам набурд. Аз ҷо хеста, пушти мизи кӯҳна рафтам. Аз ҷевони кӯчаки он дафтарчаро берун кашидам. Ҳамин ки ба пешониям часпондамаш, чароғи мавзӯи достони тоза дар зеҳнам рӯшан шуд. Зуд роёнаро рӯшан карда, ба навиштан пардохтам. Беист. Аммо пушти ин дафтарча ва миз чӣ достони мармузе пинҳон аст?…
Он рӯз мисли ҳар охири ҳафта ба русто рафта будам. Ба паноҳгоҳи амнам. Хонаи амак. Аз дарвозаи чӯбӣ, ки ворид мешудӣ, гулҳои садбаргу раънову сурх ба пешвозат меомаданд. Гулҳое, ки дастпарвардаи худаш буданд. Сафову фазои дилкушои ҳавлӣ мастат мекард.
Ӯро мисли ҳамеша дар утоқи кораш ёфтам. Овози махмалинаш монанди малҳаме таскинбахш буд. Дили мехрубонаш гармии ҳақиқӣ мепошид, ки уро дар байни аҳолии диёр маҳбуб мегардонд. Ҳамеша ба қаламаш рашк мебурдам. Қалами ҷодуияш, ки ба осонӣ шоҳасар меофарид. Вақте ҳарф мезад, фикр мекардӣ дар ҳоли иҷрои ягон барномаи родиёӣ ва ё мутолиаи як асари бадеист. Санҷида, пухта, расо ва оҳангин. Ҳатто дар гуфтугӯи шифоҳияш ҷойи нуқтаю вергулу аломатҳоро риоя мекард. Инро ҳама медонистанд.
Дар гӯшаи ҳуҷра қафасаи калони китобҳо меистод. Пур аз румон, зиндагинома ва донишнома, ки дилат намеомад онҳоро бубинию ҳаваси хондан накунӣ. Бӯи китоб медод ҳуҷрааш. Ҷои илҳом ва эҷод. Нависандаи нисфи китобҳои чидашуда худаш буд.
Часпида ба тирезаи обиранг мизи таҳрираш меистод, ки аз чӯби маҳини тира сохта шуда буд. Кандакориҳои нафису мураккаб онро зиннат медод. Агарчи қадре фарсуда менамуд, аммо дилрабоии он ҳанӯз побарҷо буд. Чароғи хурди рӯимизӣ, ки сояи шишаи он дар болои миз нури гарм меафшонд, дар як канор меистод, ки то бевақти шаб сафҳаи ӯро мунаввар мекард. Сандалии чармини бароҳат ҳам онҷо буд, ки болопӯшаш андаке куҳна шуда ва паи гурда рӯи он машҳуд буд. Мудом пушти миз меёфтамаш. Ёдам ҳаст, пештар пурсида будамаш, чи тур ин қадар ба таври мудовим менависад. “Навиштан сахт нест, кофист ғояе дошта бошаму қадре саломатӣ, он вақт ман медонаму бастаи сабилмондаи коғазҳои сафед”- бо эҳсоси ризоят ва зарофат ҷавоб медод.
Мудом кунҷковона аз худам суол мекардам, ки ӯ аз куҷо ин ҳама ғояҳои афсонаиро гирифта ва ин қадр китоб навиштааст…
***
Пас аз солҳо беморӣ, ки ҳич пизишке қодир ба мушаххас кардани дардаш нашуд, амак охирин китоби хайрбодашро навишт…
***
Фаслҳову солҳо иваз шуданд. Як рӯз аз сафари дуру дароз ба деҳ омада, рост ба манзилаш рафтам. Паноҳгоҳи ҳамешагӣ. Аммо ҳавлӣ рӯҳ надошт. Нишоне аз боғ набуд. Вориди ҳамон ҳуҷрае шудам, ки қаблан китобхонаро мемонд. Утоқро тоза карда, деворҳоро ранг карда буданд. Нишоне аз қафасаи китоб ва мизи чӯбӣ набуд. Бӯи ранги тоза аз рӯи деворҳо мехест. Телевизиони бузургу борике ҷои мизро тасхир карда буд. Дилам таҳ кашид. Бароям гуфтанд, ки тамоми лавозими хонаро дар анбори симонии паҳлӯи ошхона гузоштаанд. Худамро ба онҷо расондам. Ба маҳзи кушодани дар, вашми намзадагӣ биниямро озурд. Бухориҳои кӯҳнаи филизӣ, гаҳвораи ранграфта, қафаси шикастаи холӣ, қуттиҳои калону хурди ранг, қисме аз маводи озуқа ва ҳамон мизи кӯҳнаи чӯбӣ онҷо буданд. Як пояаш каҷ ва пӯсташ рехта буд. Паҳлӯи он шаш кисаи калони ҷуллӣ ҳам дида мешуд, ки болои ҳам гузошта будандашон. Вақте якеашро кушодам, чизе гулӯямро фишурд. Китобҳо. Дохили халтаҳо пур буд аз китобҳо, номаҳо ва дастнависҳои зардшудаву дарида, ки бо ҳам омехта шуда буданд. Муқоваҳо ва коғазҳо баъзеяшон канда ва ранг бохта буданд. Доғҳое ҳам рӯи ҷилдҳояшон дида мешуд. Магасҳои мурдае рӯи онҳо часпида буданд. Аз миёнашон китобҳои худашро дидам. Пойҳоям суст шуданд ва ҳамонҷо барои чанд дақиқа беҳаракат нишастам. Ёди гузашта уфтодам. Он рӯзҳо, ки худаш соатҳо пушти ҳамин мизи кӯҳнаи чӯбӣ менишаст ва айнак рӯи чашм, коғазҳои сафедро сиёҳ мекарду мӯйҳояшро сафед. Тамоми китобҳояшро рӯи ҳамин мизи чӯбӣ менавишт. Ин миз шоҳиди тамоми ғамҳо, шодиҳо, бедорхобиҳо ва андешаҳояш буд. Сангинии оринҷҳо ва шонаҳои соҳибашро беминнат мебардошт. Ҳаракати ҷодуии қалами ӯро рӯи қабат-қабати пӯсташ ҳис мекард. Мизе, ки ҳам нон оварду ҳам ном. Шоҳиди ба дунё омадани баччаҳои ӯ шуд ва ҳамаи онҳоро мактабхон кард. Онҳоро ҳамроҳи қаламаш ба донишгоҳ бурд ва баъд ба хонаи бахт гуселонд. Ва ҳич гоҳ нашикаст. Хаста нашуд. Вале ҳоло ин миз, китобҳо ва коғазҳо дар ин гӯшаи намзадаю торик зери ғубори ғафси фаромӯшӣ ғариб уфтода буданд…
Дар ҳоле, ки хашм вуҷудамро фаро гирифта буд, аз анбор берун баромадам. Арӯси амак гӯшаи ҳавлиро меруфт. Аз ӯ хостам иҷоза диҳад то китобҳо ва ҳамон мизро бо худам бубарам. Ҳич зиддият нишон надод: “Корамонро сабук мекунӣ, ҷоямон кушодтар мешавад”- гуфту ба ҷорӯбзанияш идома дод.
Ҳамон рӯз, мошини боркаше киро карда, мизу халтаҳои китобро ба шаҳр овардам. Мизи зебои замонавии худро ба яке аз дӯстонам додам ва кӯҳнаро ҷойгузини он кардам. Аввал, ҳамсарам хушаш наомад: “Дар байни ин асосияҳои тоза, мисли дарбеҳи ночаспон аст”- шикоят кард. Аммо вақте ҷараёнро барояш фаҳмондам, пазируфт. Пояашро таъмир карда, рӯғани махсусе ҳам ба монанди ранги аслии худаш додаму онро дар гӯшаи наздик ба даричаи ҳуҷраи кориям қарор додам. Тамоми китобҳояшро мураттаб кардаму дар утоқи китобхониям чидам. Бовар доштам, ки рӯҳи амак аз ин корам намеранҷад ва миз бароям баракат меорад.
Ҳамон бегоҳ пас аз хушк шудани ранг, бо порчаи хушку муаттар пушту пешашро пок кардам. Чашмнавоз шуда буд. Ҳамсарам хост порчае рӯяш кашем, нагузоштам. Аз чизҳои содаю кӯҳна, ки гузаштаро ба ёд меоваранд, хушам меояд. Сандалиамро пеш кашида, рӯи он нишастам. Дастҳоямро мисли нодидаҳо рӯи сатҳи қадре фарсудаи миз давондам. Гӯи ҷинси латиферо ламс мекунам. Тасаввур кардам, ки амак пушти он нишаста, охирин румони нотамомашро бо хушҳолию ҳавсала, зери нури чароғ менависад.Чашмҳоямро пӯшидаму ба чизе фикр кардам. Мунтазири он будам, ки миз ҷодуи худро ба ман интиқол медиҳад. Аммо ҳич иттифоқе науфтод. Шояд, чун он замон дар зеҳнам ҳич ғояе надоштам.
Дастҳоро пушти сар қуфл карда ҳамчунон ба миз менигаристам, ки беихтиёр чашмам ба се ҷевони кӯчаку борики он уфтод. Чи қадр аҳмақ будаам, ки онҳоро надидаам ва шояд пай бурдаву аҳамият надодаам. Намедонам. Якеро кушодам, як қалами тарошида ва як чашмаки ҷудошудаи айнак дошт. Дигаре акси хандони модару падараш ва расми дастҷамъии фарзандонаш. Вақте ҷевони аз ҳама поёниро кушодам, дидам, чизе нест, ҷуз як дафтарчаи хурду одӣ ки миёнашро дӯхта буданд. Онро берун кашидам. Чангу ғуборашро таккондам. Рӯи он бо хатти калону дурушт навишта шуда буд: Ғояҳо. Ва зери он номи худаш. Тапиши дилам бештар шуд. Садоям дар ҳуҷра печид: Ана ганҷинаи амак! Яъне тамоми ғояҳо ва андешаҳои ӯ инҷост? Чаро барвақттар надидамаш. Акнун дигар мушкили мавзӯъ надорам. Корамро осон кард. Гуфтам ку, ин миз баракат меорад.
Дафтарчаро кушодам. Сафҳаи аввал ҷуз чанд нуқтаи зарду ранги хира чизе надошт. Баргаи баъдӣ, холӣ буд. Сеюмӣ ҳам ҳамин тур. Ҳамаи сафҳаҳоро варақ задам. Як хатча ҳам нанавишта буд. Яъне чӣ? Чаро ӯ як дафтарчаи холиро нигоҳ дошта аст? Ва барои чӣ рӯяш “Ғояҳо” навишта буд?
Дар камоли ноумедӣ сарам ба рӯи дафтарчаи кушодаи рӯи миз уфтод. Дарҳол, ба тури муъҷизаосо як мавзӯъ – як идеяи тоза барои достони кутоҳ дар зеҳнам пайдо шуд. Сарамро бардоштам. Телефонамро гирифта, онро зуд ёддошт кардам.
Гуфтам шояд фақат як илҳоми гузарост. Аммо вақте дубора дафтарчаро бардоштам ва варақаҳои кушодаи онро ба рӯи пешониям гузоштам, боз як мавзӯи тамоман тоза дар зеҳнам рӯид.
Онро чандин маротиба санҷидам. Ҳар дафъа як чизи нав ба суроғам меомад. Баъд дар ҳоле ки дафтарчаи ҷодуиро сари ҷояш мегузоштам, ба худам гуфтам: Аҷаб ҷодугаре будаӣ амак!
#Фирдавси_Аъзам
#Миз_ва_дафтарча
28.04.2023
Нома
Ҷаноби Чехуфи азиз,
Умедворам ин коғаз Шуморо дар камоли тандурустӣ биёбад. Банда ба унвони яке аз алоқамандони осори гаронсанги Шумо бароятон менависам. Намоишномаҳо ва достонҳои кутоҳи Шумо таъсири бисёр амиқе бар ман гузошта, ки наметавонам бо вожаҳо баён кунам. Сабки достоннависии мунҳасирбафарди Шуморо меситоям.
«Боғи олболу», «Мурғи дарёӣ», «Бонуе бо саги малус»…. ва дигар корҳои арзишмандатонро ба такрор хондааму мехонам ва ҳар бор лояҳо ва маънои ҷадиде дар батни вожаҳои Шумо кашф мекунам. Равише, ки Шумо вазъияти инсону печидагиҳои зеҳнро ба тасвир мекашед, воқеан қобили таваҷҷӯҳу қадрдонист.
Банда дар ҳоли ҳозир рӯи навиштани корҳои кӯчаки худ кор мекунаму гоҳе аз офаридаҳои Шумо илҳом мегирам. Тавоноии Шумо дар интиқоли эҳсосоту афкори амиқ аз тариқи забони содаю дақиқ чизест, ки дар навиштани худам саъй дар тақлид аз он дорам.
Дӯст дорам дар мавриди раванди навиштани Шумо бештар бидонам ва ин, ки чӣ чизе Шуморо ба навиштан ангеза медиҳад. Чи гуна ба навиштан наздик мешаведу чӣ чизе илҳомбахши достонҳоятон аст?
Ҳамчунин мехоҳам аз Шумо бузургвор бипурсам, ки чигуна ба ин фикр уфтодед, ки дар намоишномаҳо ва достонҳоятон ҷомеаеро ба шакли воқеъигароёна ба тасвир бикашед? Ва лутфан ба ин суол ҳам посух бинависед, ки нақши нависандаро дар ҷомеъа чигуна мебинед?
Мефаҳмам, ки мумкин аст вақти посухгуӣ ба ин номаро надошта бошед, аммо мехостам бо ин мактуб эҳсоси қадрдонии худро ба офаридаҳоятон иброз кунам. Ростӣ, ин коғазро беш аз даҳ бор навиштаму пок кардам. Лутфан нахандед.
Посухи Шумо амиқан маро хурсанд хоҳад кард.
Бо меҳр,
Як хонанда
✓—————————————————————-✓
Хонандаи гиромӣ,
Сипос аз лутфи Шумо ва ин ки вақт гузоштеду барои бандаи ҳақир навиштед. Аз таҳсини Шумо ба хотири корҳоям фурутанона муфтахар ҳастам.
Барои посух ба суоли Шумо, фароянди навиштани ман ағлаб бо таҷрибиёти шахсию мушоҳидоти худ аз дунёи атрофам ҳидоят мешавад. Инҷониб муътақидам, ки бо нигоҳи интиқодӣ ба ҷаҳон метавон дар ҳама ҷо илҳом ба даст оварду достонҳое бо шахсиятҳои муҳкаму мондагору хонданӣ офарид.
Дар намоишномаҳо ва достонҳоям талош мекунам ҷомеъаро ба шевае воқеъигароёна ва печидагиҳо ва тазодҳои таҷрибиёти инсониро дар ҳадди тавон ба тасвир бикашам. Банда имон дорам, ки бо ба тасвир кашидани шахсиятҳо ва муборизоти онҳо ба шакле воқеъигароёна метавонам ба мухотаб кӯмак кунам то худу муборизоти худро дар шахсиятҳо мунъакис кунад ва дар натиҷа, онҳоро беҳтар дарк карда, бо онҳо иртибот барқарор кунад.
Дар мавриди нақши нависанда дар ҷомеъа, бар ин назарам, ки нависанда муваззаф аст оинаеро дар муқобили ҷомеъа нигоҳ дорад ва эродоту таноқузоти онро бинамоёнад. Ӯ бояд нозири ҷомеъа, мунтақид ва садои мардум бошад.
Боз ҳам аз таваҷҷӯҳи Шумо ба осори банда ташаккур мекунам. Дар зимн, сабки номанависиятонро меситоям.
Бо меҳр,
Антон Чехуф,
Маскав
#Фирдавси_Аъзам
БОДКУНАК
Зиндагӣ, дунё, сарнавишт ё ҳар чизе ки номаш мегузорӣ, гоҳе чунон муштат мезанад, ки муддате ба худ намеоӣ. Ва танҳо ба қурсҳои оромбахшу хобовар паноҳ мебарӣ. Хабарҳои бад ҳич гоҳ ба хубӣ намеоянд. Се ҳафта пеш, расман аз ҳамсарам ҷудо шудам. Ба хотири машрубнӯшии эътиёдовар ва хушунатҳои беисташ. Аз хонадоршавиямон ҳанӯз ду сол намегузашт. Магар андозаи тобоварии як инсон чи қадр аст? Он ҳам дар зиндагие, ки бақояш ҳич замонат надорад.
Аммо болои ин, ки ҳанӯз ошуфтагию афсурдагӣ раҳоям накарда буд, дирӯз вақти сарфи субҳона занги телефони лаънатӣ бори сангини дигареро рӯи шонаам гузошт: хабари талхи марги дӯсти ҳамдонишгоҳиям, Юлита, ки ҳамроҳи шавҳар ва духтари панҷсолааш дар шаҳри дигаре зиндагӣ мекард. Ба ҳар ҳол зиндагии ҳар касе холӣ аз ин хабарҳои устухоншикану дарҷопиркун нест. Мисли тамоми одамҳои дигар дилам сиёҳ, банди пойҳоям суст ва рӯҳам захмӣ шуд.
БОҒИ ХУҶАСТА ДАР ТЕҲРОН ШУКУФТ
«#Боғе_пур_аз_шукуфа» тозатарин асари устод #Аъзам_Хуҷаста, шоир, тарҷумон ва рӯзноманигори Тоҷикистонро нашриёти “Ноҳунта” дар шаҳри Теҳрон мунташир кард.
Ин маҷмӯъаи иборат аз 150 сафҳа, фарогири ғазалҳои шӯрангези шоир аст, ки дар давраҳои мухталиф эҷод шуда ва хонандаро ба оғӯши боғе пур аз шукуфаҳои умеду ишқу орзу ва рӯшанӣ мебарад.
Устод Хуҷаста аз шоирони хуҷастаном ва соҳибсабки Тоҷикистон собиқаи тӯлонӣ ва пурбор дар ҳавзаи шеъру адабиёт дорад.
Ӯ дорандаи Нишони тиллоии Фирдавсӣ (Муассисаи фарҳангии ЭКО, 2011, Эрон), барандаи Ҷоизаи ба номи Камоли Хуҷандӣ (Барои асарҳои “Нолаҳои бод” ва “Омад баҳор бе ту” , 2020, Тоҷикистон) мебошад.
Ёдовар мешавем, ки шоир Аъзам Хуҷаста, то қабл аз ин асар, 8 маҷмӯаи шеърӣ бо номҳои:
“Соярӯшан”, 2002, Эрон
“Чашмаи зулол”, 2011, Эрон
“Сапедаро салом”, 2014, Тоҷикистон
“Истгоҳи зиндагӣ”- 2016, Тоҷикистон
“Омад баҳор бе ту” 2017, Тоҷикистон
“Нолаҳои бод” 2019, Тоҷикистон
“Нолаҳои бод”, 2020, Эрон
“Ба лутфи ёди ту” , 2021, Тоҷикистон-
ро дар Тоҷикистон ва Эрон мунташир намуда, имрӯз яке аз шоирони матраҳ дар ҳалқаҳои форсигӯи минтақа маҳсуб мешавад.
Ин навидро ба устод ва дӯстдорони адаб муборакбод мегӯем.
#Адабиёт #Тозанашр #Китоб #Шеър #Аъзам_Хуҷаста
Яке аз ҳамин рӯзҳо
Достон: #Яке_аз_ҳамин_рӯзҳо
Нависанда: #Гобриел_Горсиё_Моркез
Тарҷума: #Фирдавси_Аъзам
Саҳаргоҳи рӯзи душанбе гарму хушк буд. Урелию Эсковар (Aurelio Escovar) дандонпизшки саҳархез ва бидуни мадрак (муҷаввиз) соати шаши субҳ дармонгоҳашро (матаб) боз кард. Чанд дандони маснуъиро, ки ҳанӯз дар қолаби гачӣ буданд, аз зарфи шишаӣ бардошт. Муште аз абзорро ба тартиби андоза чунон рӯи миз чид, ки гуӣ ба намоиш гузошта аст. Ӯ пироҳани роҳ-роҳ ва бидуни гиребоне пӯшида буд, ки бар рӯи гарданаш бо гули мехии тиллоӣ баста шуда буд. Ҳамчунин, шалворе дошт, ки бо банд боло нигаҳ дошта шуда буд. Қоматаш хушку устухонӣ ва нигоҳаш ҳиҷ таносубе бо муҳити кораш надошт ва ба ранги мурдаҳо мемонд.
Вақте ҳама чизро мураттаб рӯи миз чид, пармаро ба самти сандалии дандонпизишкӣ кашид ва нишаст то дандонҳои маснуъиро сайқал диҳад. Аз зоҳираш бармеомад, ки аслан дар фикри кораш нест, вале якрез кор мекард, ҳатто замоне ҳам, ки эҳтиёҷе ба парма надошт, бо пой онро мегардонд.
Баъд аз соати ҳашт, лаҳзае аз кор даст кашид то аз тиреза осмонро тамошо кунад. Мутаваҷҷеҳи ду лошахур шуд, ки рӯи лабаи пушти боми хонаи ҳамсоя нишаста буданд то хушк шаванд. Ӯ бо ин бардошт, ки то пеш аз наҳор дубора борон шурӯъ ба бориш хоҳад кард, ба кори худ баргашт. Садои ҷиғи писари ёздаҳсолааш ҳавосашро ба ҳам рехт.
«Додо!»
«Бале?»
«Шаҳрдор мехоҳад бидунад, ки оё дандунашро мекашед?»
«Гӯяш нестам».
Дандонпизишк машғули сайқал додани дандони тилло буд. Онро ба фосилаи оринҷаш нигаҳ дошта, бо чашмони нимабоз баррасӣ мекард. Писараш боз аз утоқи кӯчаки интизор фарёд зад:
«Мегӯяд дар хуна ҳастед, чун овозатуна мешунавад».
Дандонпизишк ҳамчунон машғули баррасии дандон буд. Вақте кораш бо он тамом шуд ва онро рӯи миз гузошт, гуфт: «Беҳтар шуд!».
Пармаро дубора рӯшан кард. Чанд тикка аз як навори иттисолро аз ҷаъбаи чӯбӣ бардошт. Дар ин ҷаъба чизҳоеро нигоҳ медошт, ки ҳанӯз бояд рӯи онҳо кор мекард. Ва дубора ба сайқал додани тилло пардохт.
«Додо!»
«Бале?»
Ҳанӯз тағйире дар чеҳраи ӯ мушоҳида намешуд.
«Мегӯяд агар дандунаша накашед, бо туфанг мекушадатун».
Оҳиста ва бо ҳаракати бисёр ором педал задани пармаро мутаваққиф кард, онро аз сандалӣ дур карду ҷевони поини мизро комилан берун кашид. Дар онҷо як ҳафттир буд. Гуфт: «Бисёр хуб. Гӯяш биёду мана кушад».
Ӯ сандалиро чархонд то рӯбарӯи дар қарор бигирад ва дасташро рӯи лабаи ҷевон нигаҳ дошт. Шаҳрдор дар остонаи дар зоҳир шуд. Тарафи чапи сураташро тарошида буд вале тарафи дигар, ки варам карда буд ва дард дошт, панҷ рӯзе мешуд, ки ислоҳ нашуда буд.
Дандонпизишк дар чашмони шаҳрдор бетобии чанд шабро медид. Бо нӯги ангуштонаш чевонро баст ва ба нармӣ гуфт: «Биншинед».
Шаҳрдор гуфт: «Субҳ ба хайр».
Дандонпизишк гуфт: «Субҳ ба хайр».
Зимни ин ки васоил дохили об меҷӯшид, шаҳрдор сарашро ба зерсарии сандалӣ такя доду ҳис кард ҳолаш беҳтар шуда аст. Нафасҳояш сард буданд. Матаби фақиронае буд; як сандалии чӯбии қадимӣ, пармаи педолӣ, ҷоливонӣ бо бутриҳои серомикӣ. Рӯбарӯи сандалӣ, панҷарае буд бо пардаи кӯтоҳе то ҳадди шона аз он овезон. Вақте шаҳрдор ҳис кард, ки дандонпизишк ба тарафаш меояд, пошнаҳояшро муҳкам ба замин фишор дод ва даҳонашро боз кард.
Урелию Эсковар сари шаҳрдорро ба самти нури чароғ гирифт. Баъд аз муоинаи дандони чирккарда, бо ангуштонаш, бо андаке фишор даҳони шаҳрдорро муҳтотона баст.
Гуфт: «Бояд бидуни беҳиссӣ бикашамаш».
«Барои чӣ?»
«Чун обса доред».
Шаҳрдор ки саъй мекард лабханд бизанад, ба чашмони дандонпизишк нигоҳ карду гуфт: «Бошад».
Дандонпизишк лабханд назад. Зарфи васоили зиддиуфунишударо овард ва ҳамчунон хунсард буд. Баъд зарфи барои афкандани оби даҳонро ба пеш тела дод ва рафт то дастҳояшро дар дастшӯӣ бишӯяд. Тамоми ин корҳоро бидуни нигоҳ ба шаҳрдор анҷом медод, вале шаҳрдор тамоми муддат чашм аз ӯ барнамедошт.
Дандони хароб, як дандони ақли поин буд. Дандонпизишк пойҳояшро каме аз ҳам боз карду дандонро бо анбури доғ муҳкам гирифт. Шаҳрдор ду дастаи сандалиро муҳкам гирифта буд ва пойҳояшро бо тамоми қудрат рӯи замин фишор медод ва ҳис мекард, ки гурдаҳояш мунҷамид шуда, вале ғингаш намебаромад. Дандонпизишк фақат банди дасташро ҳаракат медод. Бе ҳеҷ кинае ва бо мулоимати нешдор гуфт: «Ҳоло бояд товони ун бист нафар куштаро пас диҳед».
Шаҳрдор садои қарач-қуручи устухонҳои анголакашро мешуниду чашмонаш пур аз ашк шуда буд. Вале то берун омадани дандон, нафасро дар сина ҳабс кард. Баъд онро аз пушти ашкҳояш дид. Дандон чунон бо дарде ки мекашид ғариба менамуд, ки азоби панҷ шаби гузаштаро фаромӯш кард.
Шаҳрдор рӯи зарфи оби даҳон хам шуд. Арақ карда буду нафас-нафас мезад. Тугмаи юниформашро боз кард ва аз ҷайби шалвораш дастмолашро берун овард. Дандонпизишк ба ӯ дастмоли тамизе доду гуфт: «Ашкҳоятро пок кун».
Пок кард. Меларзид. Вақте дандонпизшк дастҳояшро мешуст, чашми шаҳрдор ба сақфи фарсуда ба ҳамроҳи тори анкабути хокхурда бо тухмҳои анкабут ва ҳашароти мурда дар он уфтод. Дандонпизишк дастҳояшро хушк карду баргашт ва гуфт: «Биравед истироҳат карда, бо намакоб ғар-ғара кунед».
Шаҳрдор аз ҷояш баланд шуд ва ба сабки низомӣ худоҳофизӣ карду ба самти дари хуруҷӣ рафт, дар ҳоле ки пойҳояшро бар замин мекашиду тугмаҳои либосашро набаста буд. Гуфт:
«Суратҳисобро бароям фирист».
«Барои шумо ё барои шаҳр?»
Шаҳрдор ба ӯ нигоҳ накард. Дарро баст ва аз пушти парда гуфт:
«Ҳардуи ин лаънатиҳо як чизанд». (Пули шаҳр ҳамон пули ман аст. Ф.А)
Поён
#Яке_аз_ҳамин_рӯзҳо
#Гобриел_Горсиё_Моркез
#Фирдавси_Аъзам
Шаб мондагор нест
Ҳамрешаҳо дуруд, манам, ҳамдами шумо
Ровии достони суруру ғами шумо
Эй насли захмдидаи торихи султавар
Рухсат диҳед то бишавам марҳами шумо
Одам ҳамеша зинда ба умеду орзуст
Шодӣ кунед то биравад мотами шумо
Ин девсиратон ба муроде намерасанд
Аз ҳафтхон убур кунад Рустами шумо!
Имон биёваред ба ойини иттиҳод
То душмани палид шавад сархами шумо
Мерақсад ошиқона ба сози насими ишқ
Бар бом-боми хонаатон парчами шумо
Шаб мондагор нест! Тулӯъ мекунад кунун
Хуршед пушти дидаи пуршабнами шумо
Фирдавсии замонаи худ нестам, вале
Меофарам ҳамоса барои ғами шумо
#Фирдавси_Аъзам | #Ғазал | #Ҳамоса |
04.03.2023
Шаҳр ва деворҳои машкукаш
Румони тозаи Ҳорукӣ Мурокомӣ (пас аз шаш сол) баҳори имсол мунташир мешавад.
Бино ба иттилои Интишороти Шинчушо (Shinchosha Publishing) аввалин румони Мурокомӣ пас аз охирин асараш дар соли 2017 – имсол дар торихи 13 Апрел мунташир хоҳад шуд.
Аммо феълан фақат ба забони жопунӣ. Ҳанӯз ҷузъиёте дар мавриди тарҷумаи инглисии он гуфта нашудааст. Бо ин ҳол, ҷои нигаронӣ нест, тарҷумаҳо дар роҳанд.
Интишороти Шинчушо навишта аст, ки ин асар дар ду шакл; чопӣ ва диҷитол мунташир хоҳад шуд.
Гуфта мешавад нусхаи жопунии ин асар, ки “Шаҳр ва деворҳои машкукаш” унвон дорад, фарогири 1200 сафҳа аст.
Мурокомӣ 74 сол дорад ва аввалин китоби худро бо номи “Ба овози бод гӯш биспор” дар соли 1979 мунташир кард. Мурокомӣ то ба ҳол беш аз 30 асар навишта ва чандин ҷавоизи муътабарро аз они худ карда аст. Осораш ба беш аз 50 забони дунё тарҷума шуда ва миллионҳо нусха аз он дар хориҷ аз кишвараш ба фурӯш рафта аст. Сабки навиштории ӯ достонӣ, воқеагароии ҷодуӣ, илмӣ-тахайюлӣ ва фаровоқеъгароист.
#Ҳорукӣ_Мурокомӣ
“МУРҒИ АРШӢ” ДАР ТЕҲРОН БА ПАРВОЗ ДАРОМАД
Нашри “Орван” дар Теҳрон китоби “Мурғи аршӣ”-гулчини дурахшонтарин чакомаҳо дар ситоиши модарро бо шуморагони 500 нусха дар 270 сафҳа бо хати форсӣ мунташир намуд.
Китоб намунаи ашъори ҳудуди сад шоирро аз кишварҳои Тоҷикистон, Афғонистон, Эрон ва Покистон, ки бо забони форсӣ модарро сутудаанд, фароҳам овардааст.
Тарроҳии китобро духтари ҳунармандам Фархундабону бо тасвири Модар-Замин музайян сохта, ки тифлашро, ки аз осмонҳо омада, ба оғӯш мекашад.
Дар пешгуфтори китоб, ки “Чароғи рӯзгор” унвон дорад, дар бораи ангеза ва вижагиҳои ин китоб навиштаам:
“Рӯшан аст, ки Модар бо мафҳуми Ватан тавъам ва ҳаммаънист ва ҳар кас Модарашро дӯст дорад ва бар пешгоҳи ӯ эҳтиром қоил бошад, лоҷарам Меҳанашро низ ошиқона дӯст медорад.
Дар дунё шоир, нависанда, ҳунарманд ва мутафаккиреро наметавон пайдо кард, ки дар бораи бузургии ин олиҳаи меҳр сухане, асаре ва шоҳкоре наофарида бошад. Аз ин рӯ, бар ин шудам то дар ростои адои дайн бар пешгоҳи модарон ва бавижа, Модари арҷмандам ин асарро мунташир намоям.
Маҷмӯаи ҳозир аз навҳаи ҷонсӯзи Таҳмина бар марги фарзандаш-Суҳроби ял оғоз ва бо навои дилангези Суҳроби Сират-шоири ҷавони Афғонистон поён меёбад, ки модарашро ҳамтабори борон медонад”.
Дар “МУРҒИ АРШӢ” намунаи ашъори шоирони тоҷик-Устод Садриддин Айнӣ, Боқӣ Раҳимзода, Мирзо Турсунзода, Ашур Сафар, Муъмин Қаноат, Бозор Собир, Лоиқ Шералӣ, Камол Насрулло, Қувват Давлат, Зулфия Атоӣ, Муҳаммад Ғоиб, Маликнеъмат, Фарзона, Суруш, Сурайё, Фирдавси Аъзам оварда шудааст. Ашъори китоб тибқи таърихи таваллуди гӯяндагон ҷой гирифта, бархе аз вожагони гӯишӣ шарҳу тавзеҳ дода шудаанд.
Китоб аз се бахш иборат аст:
“Мурғи аршӣ”-намунаи сурудаҳои шоирони форсигӯй дар ситоиши модар-аз Фирдавсӣ то Фирдавси Аъзам,-як намуна:
Эй модари ман куҷоӣ охир,
Рӯй аз чӣ наменамоӣ охир?
Хандон зи дили замин бурун ой,
Бар гиряи зори ман бубахшой.
Рондӣ ба Биҳишт киштии хеш,
Рӯ тофтӣ аз биҳиштии хеш (Амир Хусрави Деҳлавӣ).
Бахши дуюм “Фариштаи меҳр”-суханони бузургони ҷаҳон-Суқрот, Рафаэл, Балзак, Кэнфилд Фишер, Плутарх, Виктор Гюго, Марк Твен, Фридрих Ниче, Эрнест Хемингуэй, Ҷорҷ Ҳерберт, Кайковус, Чарлз Диккенс, Саъиди Нафисӣ, Анатол Франс, Максим Горкий андар бузургии Модар, як мисол: “Қалби модар зеботарин ва ҷовидонатарин ҷойгоҳи фарзанд аст, ҳатто дар рӯзгоре, ки мӯйҳои фарзандаш сафед шуда бошад” (Адалберт Штифтерт).
Бахши сеюм-“Модарро дил месӯзад”-зарбулмасалҳои тоҷикӣ, эронӣ, афғонӣ, арабӣ, узбакӣ, чинӣ, покистонӣ, яҳудӣ, итолиёӣ ва ҳиндиро фаро мегирад, намуна: Ҳар ончиро кӯдак наметавонад бигӯяд, модар мефаҳмад. (зарбулмасали яҳудӣ).
Рӯшанам шуд, ки беҳтарин модарномаҳоро дар адабиёти форсӣ Устод Лоиқ (Тоҷикистон), Маҳдии Суҳайлӣ (Эрон) ва Халилуллоҳи Халилӣ (Афғонистон) сурудаанд.
Банда соли 2006 дар нашриёти “Деваштич” китоби “Модарнома”-ро бо хати кириллӣ бо шуморагони 500 нусха ба табъ расондам ва “Мурғи аршӣ” такмил ва вироиши ҳамон китоб аст.
Аввалин китоби ҳикояҳоям-“Боғи шафтолу”-ро ба Падари азизам, ки меҳри сухан ва ишқи навиштанро дар дилам кишта буд, тақдим доштам, “Мурғи аршӣ”-ро ба модарам-Бибӣ Нодирамоҳ бо ин умед, ки сояи муборакашро Додор аз сари мо-фарзандонаш кам макунод, пешкаш намудаам.
Нашри ин китобро ба модарони гиромӣ ва ҳамаи ошиқони сухан саъду фаррухбод мегӯям!
“Парчами сафед” дар Теҳрон боло шуд
Китоби “Парчами сафед”-маҷмӯъаи ҳикояҳои Шоҳмансури Шоҳмирзо – нависандаи тоҷик дар Теҳрон равонаи бозор шуд. Китоб фарогири 9 ҳикоя (достон) аз ин адиби тоҷик аст, ки барои хонандаи форсизабон пешкаш шудааст.
Китобро интишороти “Ийҳом”, ки ношири тахассусии адабиёту ҳунар аст, бо шуморагони 500 нусха ва дар 108 сафҳа бо тасвиргарии Фархундабону-духтари адиб ба зевари табъ оростааст.
Шоҳмансури Шоҳмирзо то кунун 4 китоби ҳикоя ва 4 маҷмӯъаи шеър дар Душанбе, Теҳрон ва Деҳлӣ мунташир намуда, наздик ба 30 китоб аз осори адибони тоҷикро ба форсӣ баргардон ва дар Теҳрон ба нашр расонидааст.
Чопи аввали китобҳои ӯ “Боғи шафтолу” (ҳикояҳо, Теҳрон ва Душанбе), “Мехостам паранда шавам” (“Солис”, Теҳрон) ва “Динам ишқ аст” (шеърҳо, “Адиб”) тамом шуда ва қарор аст соли оянда ба нашри дуюм расанд.
Достонҳои ӯ дар миёни хонандагон ва нависандаву мунтақидони Эрон истиқболи гарм ёфт ва маҷаллаи “Бухоро”, Муассисаи Хонаи китоб, нашри “Солис” нишастҳое дар нақду баррасии онҳо баргузор намуданд.
Радиои “Саломат”-и Эрон, ки бештарин шунавандаро дар кишвар дорад, ба далели бархурдор будани ҳикоёташ аз фазоҳои самимию отифии тоҷикона, онро бо садои муаллиф забт ва борҳо пахш кард ва чанд адиби маъруфи эронӣ ба онҳо нақдҳои амиқи таҳлилӣ навиштанд.
Яке аз ноширони маъруф дар Теҳрон қавл додааст осори комили ин нависандаро то охири соли милодӣ бо теъдоди зиёд мунташир намояд.
Муаллифи китоб иллати “Парчами сафед” унвон гирифтани китоби мазкурро чунин шарҳ дод: “Парчами сафед” номи яке аз ҳикоёти инҷониб ва достони яке аз донишмандон аст, ки пас аз бист сол таҳсил дар мадориси Бухоро бо шавқу завқ ба зодгоҳаш-яке аз рустоҳои кӯҳистон бармегардад. Бар хилофи интизор, мардуми омӣ озору азияташ медиҳанд, китобҳояшро ба об меандозанд ва ба баҳонаи инки дар заминаш ….ояи урус-картошка (себи заминӣ) киштааст, ӯро аз деҳа берун мекунанд. Ӯ ба танҳо шогирдаш ҳангоми видоъ васият мекунад: “Танҳо ёдгори ман дар ин олам туӣ, шояд замоне касе ба наздат биёяд ва хоҳиши дарс хондан кунад, дареғ макун”.
Модари шогирд вақте аз хабари тарки диёр кардани устоди писараш огоҳ мешавад, ба ӯ мегӯяд: “Ту ҳанӯз ба бозиҳои рӯзгор ошно нестӣ, писарам. Ҳамин тоифа Бобои Рӯдакиро кӯр карданд. Китобҳои падарбузургам куҷо шуданд? Мекушем, баъд оҳу нола мекунем. То даме, ки нодонҳо бар сари маснаданд, доно хору зор аст. Худат навиштаи санги Сари Меҳробро бароям хондӣ:
Доно ба ҳар диёр азизу мукаррам аст,
Лаънат ба он диёр, ки нодон бувад азиз.
… Шогирд аз фироқи устод ва ҷаҳолати ҳамдеҳагон дучори ҷунун мешавад ва ба хотири тасаллои дили дардманди хеш ду парчам-якеро дар деҳаи худ ва дигариро дар зодгоҳи устод насб мекунад ва ҳар рӯз ҳамчун Робиаи Адавия афтону синахез аз ин парчам ба он парчам мерафту меомад.
Китоби “Парчами сафед” маҷмӯъае тоза, аммо қудратманд аз достонҳои Шоҳмансури Шоҳмирзо аст, ки нависанда нигоҳе ба фарҳанг ва суннатҳои ғании кишвараш-Тоҷикистон андохта ва онҳоро аз зовияи худ шарҳу баст медиҳад.
Вай бо навиштаҳояш хонандаро ба кӯҳҳо, дарёҳо ва рустоҳои афсонаии сарзамини худ мебарад ва тасвире зинда аз мардум ва шеваи зиндагии онҳо тарсим мекунад.
Достонҳои ӯ бо ҳиссе аз асолат ва воқеъгароӣ омехта шудаанд, ки ба онҳо эҳсоси воқеӣ ва қобили рабт медиҳад.
“Парчами сафед” барои ҳар касе, ки алоқаманд ба ковиш дар фарҳанг ва суннатҳои ғании Тоҷикистон аст, асарест хонданӣ.
Ҳафт Хони Исфандиёр
#ҲАФТ_ХОНИ_ИСФАНДИЁР
Дар ин навиштори шогирдона ба ихтисор дар бораи осор ва аҳволи Исфандиёр-ин шоири ринду огоҳ, исёнгар, ватандӯст ва мунтақиди иҷтимоӣ ба сурати гузаро ишора хоҳад шуд ва умедворем дар оянда аз сӯи аҳли адаб таҳқиқу пажӯҳишҳои густардатару амиқе роҷеъ ба шинохти осор, андеша ва ҳунари ӯ сурат бигирад. Шоире ҷӯё ва пӯё ки бунмояи осораш чизе ҷуз дарду ранҷу ормони миллат ва ишқ ба Ватан нест. Ривоятгари андӯҳи талхи торихие, ки мунҳасир ба худаш нест. Исфандиёр, ба пиндори мани хонанда, як шоири ҷомеашинос низ ҳаст. Ҷомеаи дирӯзу имрӯзашро бо вожаҳои оташинаш воковӣ мекунад. Аксари корҳои иҷтимоии ӯ бозтоби ҳунармандонаи ҳақоиқест, ки ё дар атрофу муҳити ӯ иттифоқ уфтода ва ё дар тӯли торих рух додаву онҳоро бо тамоми вуҷудаш ҳиссу ламс карда. Нигоҳи ӯ ба иттифоқот нигоҳи равонковона аст.
Continue reading “Ҳафт Хони Исфандиёр”КАЛИД
Офтоб ҳанӯз дар дили торикӣ нопайдо буд, ки бедор шудам. Якрост пушти миз омадаму хостам достони кӯтоҳамро вироиш кунам. Аммо дар қисмати поёнии он дармондам. Моҷаро аз ин қарор буд: шахсияти достон, ки дунболи кашфи рози нависандагӣ аст, дар як пиёдаравии субҳгоҳӣ калиди дари хонаи иҷораашро гум кард. Соҳибхона мусофират рафтаву боистӣ ҳафтаи дигар баргардад, қабл аз сафар ҳам гуфта буд телефонаш то бозгашт рӯшан нахоҳад буд. Қаҳрамони достони ман ҳоло пушти дар истодаву намедонад чи тур вориди хона шавад…
Continue reading “КАЛИД”НАВРӮЗ: АЗ ДИРӮЗ ТО ИМРӮЗ
НАВРӮЗ— ҶАШНИ ОФАРИНИШ
Наврӯз-Соли нав
Наврӯз дар торихи ҷашнҳо ва ойинҳои мардумони ориёӣ, ба вежа тоҷикон, мақом ва ҷойгоҳи рафеъе дорад. Ин ҷашн яке аз суннатҳои деринаи ниёкони мо ба шумор меравад ва зеботарин ҷашн, оғози сол, эҳёи табиат, ва шуруъи кишту кор аст. Дар гузаштаҳои бисёр дур ниёкони мо ду фасли солро ҷашн мегирифтанд; фасли сармо ва фасли гармо! Якеро ҷашни ОФАРИНИШ меномиданд, ки дар аввали тирамоҳ баргузор мешуд, дигарӣ ҷашни эҳё ё РАСТОХЕЗ буд, ки дар аввали баҳор баргузор мешуд. Баъдҳо, ин ду ҷашнро муттаҳид карданд. Ва ин ид замоне фаро мерасад, ки баробарии шабу рӯз яксон мегардад. Ин ойин торихи зиёда аз чаҳорҳазорсола дорад ва куҳантарин оини миллӣ дар ҷаҳон ба шумор меравад. Наврӯз ҷашни миллии ниёкони мо буд ва бо густариши сарзаминҳо ва нуфузи сиёсӣ ва фарҳангии импиротуриҳои Эрони куҳан марзҳои миллиро убур кард ва ба дигар сарзаминҳо роҳ ёфт. Наврӯз қарнҳост, ки ба қавли устод Алии Шариъатӣ бар ҳама ҷашнҳои ҷаҳон фахр мефурӯшад, аз он рӯ, ки як қарордоди маснӯъии иҷтимоъӣ ва ё як ҷашни таҳмилии сиёсӣ нест, ҷашни ҷаҳон аст ва рӯзи шодмонии замин.
Он рӯзи талх падарамро бурданд
Ҳанӯз ҳам он рӯзи талхро ба ёд дорам…
Гӯшаи ҳавлӣ, зери дарахти бебарги себ зери нури мулоими офтоб бозӣ мекардам. Боди мулоим гоҳ-гоҳе варақҳои китоби суратдорамро бо нармӣ мекушод. Модарам дар танурхона, ки сақфаш мисли мӯйҳояш сиёҳ буд, нон мепухт. Падарам байни ниҳолу алафҳои атрофи оғил меҷунбид. Садои гову гусфанд гоҳе ба гӯшам мерасид. Гурбаи хокистариям, бидуни он ки нӯл задани гунҷишкҳоро халал расонад, худашро ба танаи ниҳоли хурмо мемолид. Бобо, бо остинҳои барзада таҳмондаи оби обдастаро ба бехи гулҳои лаби боғча рехту наздам омад. Қадди баландашро хам карду дасташро ба мӯйҳоям кашид ва бо лабханд ба ниҳоли канори боғча ишора карду гуфт: “ҳамин ниҳоли себ, ки ба бор омад мактабравак мешавӣ баррачаи бобо…»
Хонатаконӣ
Ҳамсарам тамоми пардаҳоро канда буд. Дар осмон як тикка абр ҳам намедидед. Нури мулоим ва беминнати офтоби афсунгари субҳгоҳӣ аз тирезаҳои кушода бар рӯи ашёи хона менишаст. Писари нуҳсолаам рӯи тахти ҳуҷрааш бо ҳавсала қаламашро метарошид. Ман, бо он ки сардарди сабукеро ҳанӯз эҳсос мекардам ва чанд рӯзи охир шоҳиди номулоимоте низ будам,
Орзуям ин аст…
То таваллуди #Табиат рӯзҳои башуморе монда аст. Биёед ба ин муносибат орзу мекунем;
Орзу мекунем, ҳоли ҷаҳону инсонҳо хубтар шавад. Саломатӣ, Сулҳ, Садоқат, Амният, Адолат, Меҳрубонӣ, Огоҳӣ ва Хушбахтӣ дар ҷаҳон ҳукумат кунад ва ҷанг, кина, адоват, бадбахтӣ аз сайёраи мо барои ҳамеша кӯч кунад…
Орзу мекунем бидуниташвиштарин рӯзҳоро пеши рӯ дошта бошем; #бемористонҳо ҷояшонро ба истироҳатгоҳҳо, #зиндонҳо ба осорхонаҳо, #гуристонҳо ба тафреҳгоҳҳо ва #дорухонаҳо ҷояшонро ба китобхонаҳо диҳанд…
Орзу мекунем шонаҳои одамҳо холӣ аз бори сангини ғаму ранҷҳо бошад. Дилҳо шод, чашмҳо беашк, дастҳо пур ва зеҳнҳо ором. Рӯзҳои сиёҳу талх дар гузашта монанд ва рӯзҳои рӯшану ширин сарнавишти одамҳоро рақам бизанад…
Continue reading “Орзуям ин аст…”Атри Худо
Ҳамеша рӯзи таваллуди падару модарам хостарину баёдмондатарин рӯзҳои зиндагиям аст.
Имрӯз таваллуди модарам аст. 60-сола шуд. Номи дигараш Зиндагист. Модаре, ки мисли ҳазорон модари дигар, меҳрубону поку содаю мамлу аз отифааст. Содагиҳояшро дӯст дорам, меҳрубониҳояшро меситоям. Наҷобату иффаташро мепарастам. Модарам қалби бузурге ба вусъати дарёҳову хуршеду осмон дорад. Ҳамеша чун кӯҳ пуштам истода. Дуруст мисли падарам. Ин қадр меҳрубон аст, ки ҳамаи мо- фарзандонро ба хотири муҳаббаташ, ба хотири хушқалбиаш “Шумо” садо мекунад. Модаре, ки ҳамвора мисли падарам бароям шӯру нишоту умеду ишқ ба зиндагӣ мебахшад.
Чӣ зебо мегӯяд Онорее де Балзак: “Модар ягона мавҷудест, ки ҳақиқати ишқи покро мешиносад”
Continue reading “Атри Худо”НАВРӮЗ: АЗ ДИРӮЗ ТО ИМРӮЗ
НАВРӮЗ— ҶАШНИ ОФАРИНИШ
Наврӯз-Соли нав Наврӯз дар торихи ҷашнҳо ва ойинҳои мардумони ориёӣ, ба вежа тоҷикон, мақом ва ҷойгоҳи рафеъе дорад. Ин ҷашн яке аз суннатҳои деринаи ниёкони мо ба шумор меравад ва зеботарин ҷашн, оғози сол, эҳёи табиат, ва шуруъи кишту кор аст. Дар гузаштаҳои бисёр дур ниёкони мо ду фасли солро ҷашн мегирифтанд; фасли сармо ва фасли гармо! Якеро ҷашни ОФАРИНИШ меномиданд, ки дар аввали тирамоҳ баргузор мешуд, дигарӣ ҷашни эҳё ё РАСТОХЕЗ буд, ки дар аввали баҳор баргузор мешуд. Баъдҳо, ин ду ҷашнро муттаҳид карданд. Ва ин ид замоне фаро мерасад, ки баробарии шабу рӯз яксон мегардад. Ин ойин торихи зиёда аз чаҳорҳазорсола дорад ва куҳантарин оини миллӣ дар ҷаҳон ба шумор меравад. Наврӯз ҷашни миллии ниёкони мо буд ва бо густариши сарзаминҳо ва нуфузи сиёсӣ ва фарҳангии импиротуриҳои Эрони куҳан марзҳои миллиро убур кард ва ба дигар сарзаминҳо роҳ ёфт. Наврӯз қарнҳост, ки ба қавли устод Алии Шариъатӣ бар ҳама ҷашнҳои ҷаҳон фахр мефурӯшад, аз он рӯ, ки як қарордоди маснӯъии иҷтимоъӣ ва ё як ҷашни таҳмилии сиёсӣ нест, ҷашни ҷаҳон аст ва рӯзи шодмонии замин.
Шаҳриёри Бухоро
Гуфта мешавад, ҷаноби #Алӣ_Деҳбошӣ, нависанда, адиб, сардабири маҷаллаи "Бухоро" китобҳои китобхонаи шахсии худашро фурухта аст то коғаз бихарад барои интишори шумораи наврӯзии ҳаштсадсафҳаи "Бухоро". Аммо, бадбахтона, ҳоло вируси манҳуси куруно домани ӯро гирифта ва бистарияш карда аст...
Бахилӣ (ҳикоя)
Навиштаи #Илоҳаи_Фирдавс (11-сола
Мӯйсафед дар айвон якпаҳлӯ нишаста, чойи кабуд менӯшид. Дасти чапашро пушти сараш монда, рӯи ҳавлиро тамошо мекард. Бо дасти дигараш ҳар бор чизе аз рӯи дастархон мегирифту даҳонаш мебурд. Тоқияш дар гӯшаи дастархони гулдор дида мешуд. Гоҳе бо дасти росташ сарашро мемолид. Рӯи дастархон ба ғайр аз нон, боз мавизу лочара ҳам буд. Лочараҳои калону гарм. Аммо мӯйсафед лочараро дар чой тар мекарду баъд мехурд. Рӯйи ҳавлӣ бошад, сояи баргҳои ангур меҷунбид. Ва назди дастшӯяки овезон набераҳояш хокбозӣ мекарданд.
Continue reading “Бахилӣ (ҳикоя)”Ҳамранги шумо на!
Дар пеши касе дарди дили танг нагуфтам,
Хомӯшаму чун мурғи шабоҳанг нагуфтам.
Монанди фалонӣ нашудам шоири дарбор,
Чизе ба ҷуз аз миллату фарҳанг нагуфтам.
Ойина манам, об манам, мазҳабам ишқ аст,
Бо шишадилон марсияи санг нагуфтам.
Бисёр ғазал гуфтаам аз ваҳдати дилҳо,
Аз сулҳу сафо гуфтаам, аз ҷанг нагуфтам.
Ҳарчанд ки дур аз Ватанам, хотирааш сабз,
Як бор ҳам аз ҳасрати Афранг нагуфтам.
Гоҳе худам аз дасти худам мехурам афсӯс
Шеъре, ки ба дилҳо бизанад чанг, нагуфтам.
Ҳамсуҳбати ман ойинаву чашмаву меҳр аст,
Сад шукр, ки аз нақшаву найранг нагуфтам.
Ҳамранги худам ҳастаму ҳамранги шумо на!
Аз тафриқа безораму аз ранг нагуфтам…
2018
- ФранкенштейнБАРДДОШТИ 5
- КИШТИИ КОҒАЗӢ ДАР УҚЁНУСИ МУДЕРНИТЕ
- #БАРДОШТИ_КУТОҲ
- Соли риштафарангӣ
- ФОНУСИ ЁД: ЧИРОҒЕ ДАР ҒУБОРИ ТОРИХ
Фирдавси Аъзам
Рақси кабӯтар
Баъд аз зуҳри гарми як рӯзи тобистон, ки гӯӣ бодҳоро дар ҷое занҷирбанд кардаанд ва ҳеч барги дарахте намеҷунбид, марде қоматбаланду лоғарандом бо шитоб вориди коборае шуд ва рӯи сандалии мулоим такя зад …
Continue reading “Рақси кабӯтар”Сафар
-Фақат бардагон хомӯшанд.То забону мағзам кор мекунад, ҳақиқатро хоҳам гуфт. Ғайр аз ин ҳунаре надорам, ҳоло ҳар коре мехоҳед бикунед-инҳоро гуфту гӯширо дар кисааш гузошт ва вориди мағозаи пур аз муштарии кӯдакон шуд.
Асбоббозиҳоро аз пушти айнакаш яке – яке нигоҳ кард ва дар назди лухтакҳо қарор гирифт. Якеро, ки чашмони сиёҳ дошт, рӯи даст гирифт ва пешу пушташро гардонд ва чанд лаҳза муқобили чашмонаш нигоҳ дошт. Гӯё мехост вокуниши духтарашро тасаввур кунад. Зоҳиран интихобаш ҳамин аст. Онро ҳамроҳ бо ойинае, ки ду тараф дошт ва як тарафаш тасвирро калон нишон медиҳад, пеши мағозадор – зане, ки чашмонаш кабуди шаффофанд ва ба сӯяш табассум мекунад, гузошт. Марди ҷавон дар ҳоле, ки мунтазир буд, пеши сари каммӯяшро хорид. Зан лухтаку ойинаро ба дастгоҳ наздик бурд ва мошинҳисоб қимати онҳоро чоп кард.
Мард ҷузвдонро рӯи миз гузошт ва корташро ба фурӯшанда дароз кард. Бо худкор рӯи тӯҳфаҳои бастабандишуда навишт: “Тақдим ба духтарам – илоҳаи орзуҳои ман, зодрӯзат муборак!”.
Бо покете, ки асбоббозиҳо дар он қарор дода шудаанд аз мағоза хориҷ мешавад.
Ҷудоӣ
“Дӯсти азиз, ҳамаи мо дардҳое дорем, ки шояд фақат барои худамон бузург аст”…
“Имрӯз охирин рӯз аст, ҳарчи бодо бод, бояд тамомаш кунам ва аз шарри ин вобастагӣ роҳат шавам”.
Ҳар субҳ баъд аз боз кардани чашмҳо, вақте навозиши хуршедро рӯи сураташ эҳсос менамуд, ин қавлро ба худаш медод, вале то ғуруб онро фаромӯш мекард. Албатта, аз одатҳои қадимӣ ва дӯстони содиқ намешавад ба осонӣ гузашт, мо бо онҳо онқадр хотира сохтаем, ки дар ҷонамон реша давондаанд ва бо ҷудо шудан аз онҳо эҳсоси пӯчӣ мекунем.
Одати ҳамешагии ҳамнишинӣ бо ӯ раҳояш намекард. Ба маҳзи ин ки пояшро аз хона берун мегузошт ва ба дӯстонаш мепайваст, гӯё ба худаш қавле надода бошад, хумори ҳамроҳӣ бо ӯ боло мегирифт, бо ташнагӣ сӯяш мешитофт ва дубора даст бар дасти якдигар медоданд. Ҷудоӣ аз ҳамдаме, ки солҳои сол ҳамрозу ҳамнафасаш буда, кори осоне нест. Бояд тиккаи гӯштеро аз вуҷудат ҷудо кунӣ ва дур андозӣ.
СОЯДАСТ
Намедонам чаро, аммо дарунам эҳсоси пучӣ мекардам. Шояд ба хотири ҳаҷми зиёди корам, ки ахиран зиндагиямро баҳам рехта буд…
Сардабири маҷалла маро ба наздаш даъват кард ва суолҳоеро, ки қаблан ба дасташ дода будам, ба дастам пас доду гуфт: мувофиқам, имрӯз соати ду ба меҳмонхона меравӣ ва корти вуруд ба меҳмонхонаро мегирӣ, бароят як соат вақт дар назар гирифтаам..
Ду соат зудтар омадам. Корти вурудро аз масъули пазириш гирифтам. Ба назарам сонияҳо ба андозаи соат тул мекашиданд. Саҳни вурудии меҳмонхона пур аз мошинҳои гаронқимат буд. Яке ҳам омад, ки чандто муҳофиз дошт. Шаҳрдор буд. Борҳо дар мизи гирдҳояш ҳузур доштам. Соат даҳ дақиқа монда ба ду буд. Касе номамро пурсид ва корти вурудамро диду гуфт: ҳамроҳам биё. Ба утоқе рафтем, ки ду сандалии роҳат ва як миз дошт. Оби маъданиву нӯшоба, чанд қанди коғазпеч ва ҷосигорӣ рӯйи миз гузошта буданд.
Вожае бо номи шикаст вуҷуд надорад, шикаст пулест барои расидан ба пирузӣ…
— Ҳамин ҷо мунтазир бош – гуфту рафт.
Қалбам толоп-толоп мезад. Гӯё сина барояш тангӣ мекард.
Ҷудоӣ
“Имрӯз охирин рӯз аст, ҳарчи бодо бод, бояд тамомаш кунам ва аз шарри ин вобастагӣ роҳат шавам”.
Ҳар субҳ баъд аз боз кардани чашмҳо, вақте навозиши хуршедро рӯи сураташ эҳсос менамуд, ин қавлро ба худаш медод, вале то ғуруб онро фаромӯш мекард. Албатта, аз одатҳои қадимӣ ва дӯстони содиқ намешавад ба осонӣ гузашт, мо бо онҳо онқадр хотира сохтаем, ки дар ҷонамон реша давондаанд ва бо ҷудо шудан аз онҳо эҳсоси пӯчӣ мекунем.
НАМУНАИ ХОНДАНИИ НАСРИ ШОИРОНА ВА МОДЕРН
Субҳони Аъзамзод, Сурайё Ҳакимова
Чанде пеш дар Интишороти «Орван»-и Теҳрон нахустин маҷмӯаи достонҳо (ҳикояҳо)-и шоир ва нависандаи тоҷик Фирдавси Аъзам бо номи «Навҳаи доркӯб» мунташир шуд.
Аҳли хушзавқи мутолиаи Тоҷикистон ва дигар кишварҳои форсизабон то кунун Фирдавси Аъзамро ба унвони шоири нағз мешинохтанд, аммо бо ин асари мансур олами завқу қареҳаи хуби нависандагии ӯ низ ошкор шуд. Бо мутолиаи чанде аз ҳикоёти ин китоб чигунагии арзу тӯли андеша ва афкори мумтози шоир дар қолаби наср қобили дарк ва ташхис аст.
Китоби аввалини нависандаи ҷавон аз шаш достони хонданӣ – «Сафар», «Тоблу», «Ҷудоӣ», «Рақси кабӯтар», «Навҳаи доркӯб» ва «Афсонаи гунҷишкҳо» фароҳам омада ва дар онҳо зуҳуроти мубрами рӯзгори мо аз диди як нафар эҷодгари кунҷков хеле хуб ва назаррас бозгӯ шудааст. Нависандаи саршиноси тоҷик Қодири Рустам дар пешгуфтори китоб қайд карда, ки «дар аввалин маҷмӯаи достонҳои кӯтоҳи Фирдавси Аъзам диди шоирона авлавият дорад, чунон ки шоир эҳсосоту андешаи худро, ки чун дурахши барқ ҳосили ҷарақаи лаҳзае дар қалбу мағзи ӯст, дар қолиби вожаҳо мутаваққиф мекунад ва зиндагии ҷовидонӣ мебахшад».
“Навҳаи доркӯб” – и Фирдавс дар Теҳрон шунида шуд
Хонандагони форсизабон то кунун Фирдавси Аъзамро ба унвони шоир мешинохтанд, акнун аз тариқи достонҳои ӯ бо андеша ва афкори вай ошно хоҳанд шуд. Интишороти “Орван” дар шаҳри Теҳрон нахустин маҷмуъаи достонҳои ин шоири тозабаёнро бо номи “Навҳаи доркӯб” бо хати форсӣ мунташир кард.
Continue reading ““Навҳаи доркӯб” – и Фирдавс дар Теҳрон шунида шуд”
Jacob’s fate
From the rising wave of sorrow we are trodden under feet
We have turned into a river, soon an agitating feat
We have not uttered a word against our customs and our creed
But see how we’re getting censored and observe how we get beat
Take a look at just this window of our life in diaspora
In our mem’ries leaves observe how it’s like wood chips our treat
Continue reading “Jacob’s fate”
Тоблу
#Достонак
#Фирдавси_Аъзам
Шаб аст. Дубора торикию танҳойӣ. Пушти панҷараи гарду ғуборгирифтае, ки рӯ ба кӯча боз мешавад, рӯйи сандалӣ сарашро маъсумона ба тарафе каҷ карда, резаборонро тамошо мекунад. Бороне, ки фақат пушти ҳамин панҷара меборад. Айнакашро аз чашмонаш бармедорад ва шишаҳои пур аз хашҳои зеру дуруштро бо оҳи гармаш оромона пок мекунад.
Гурбаи сафед рӯйи қоличаи фарсудаи канори бухорӣ чашмҳояшро танг карда, ба гӯшае аз утоқ менигарад. Гӯйӣ достони зебоиро ба тамошо нишастааст. Аз сӯрохи шишаи шикастаи панҷара, боди сарде бо фишор ба дохили утоқ меояд.
Нигоҳ кардан ба бороне, ки ҳеҷ гоҳ намеистад, хеле касолатбору ғамнок аст. Ба қавли худаш ҳар чизе, ки аз ҳад гузарад, дилбазан мешавад.
Continue reading “Тоблу”
Flood in Iran
#سیلاب
#Deadly_flood_in_Iran
این چه سالیست که اندوه و بلا آورده
سایه ی شوم مصیبت سرِ ما آورده
چه بهاریست که لبخند ملیح گل را
این چنین زیر لگدهای فنا آورده
آه ای فصل بهار از تو دلم پرخون است
این چه عید است که آهنگ عزا آورده!
حالم از دیدن نوروز به هم می ریزد
که در این سال فقط جبر و جفا آورده
ابرها را ببر ای باد، نبارد باران
هرچه آورده همین آب و هوا آورده
ای خدایی که خودت شاهد این فاجعه ای
روی این خاک ببین سیل چه ها آورده
#فردوس_اعظم
#بداهه
#سیل
#شیراز
#ایران
#نوروز_تلخ
#جانباختهگان
Ин чи солест ки андӯҳу бало оварда
Сояи шуми мусибат сари мо оварда
Чӣ баҳорест, ки лабханди малеҳи гулро
Инчунин зери лагадҳои фано оварда
Оҳ эй фасли баҳор аз ту дилам пурхунаст
Ин чӣ идест, ки оҳанги азо оварда!
Ҳолам аз дидани Наврӯз баҳам мерезад
Ки дар ин сол фақат ҷабру ҷафо оварда
Абрҳоро бибар эй бод, наборад борон
Ҳарчи оварда ҳамин обуҳаво оварда
Эй Худое, ки худат шоҳиди ин фоҷеаӣ
Рӯи ин хок бубин сел чиҳо оварда!
#бадоҳа
#Фирдавси_Аъзам
Ҷудоӣ
Аз одатҳои қадимӣ намешавад ба осонӣ гузашт. Муддатҳо буд, ки ҳар субҳ баъд аз кушодани чашмҳояш, вақте навозиши хуршедро ба сураташ эҳсос мекард, ба худаш қавл медод, ки: “Имрӯз охирин рӯз аст, бояд тамомаш кунам ва аз шарри ин вобастагӣ роҳат шавам, вале одати ҳамешагӣ раҳояш намекард ва бо аташ сӯяш мешитофт”.
Аммо, ба маҳзи ин ки пояшро аз хона берун мегузошт ва ба дӯстонаш мепайваст, гӯё ба худаш қавле надода бошад, хумори ҳамроҳӣ бо ӯ боло мегирифт ва деви нафс бар ақлу дил чира мешуд. Албатта кори осоне набуд. Ҷуръат ва иродаи муҳкаме мехост. Ҷудоӣ аз ҳамдаме, ки солҳои сол ҳамрозу ҳамнафасаш буда, кори осоне нест. Дурӣ аз рафиқи рӯзҳои танҳойӣ сахт аст ва таҳаммулаш душвортар.
Continue reading “Ҷудоӣ”
Happy birthday my Hero #اعظم_خجسته
Dearest father, you are the one who have always been my source of inspiration, happiness, hope and enjoyment. You are the one who step by step guided me and showed me to do the things that I felt could not have done, but did, so because you were and are always there for me. May God bless you my hero!
You are the one who protects me from any kind of harm that may come to me,
you are the huge and powerful wall of my life that never break down!
May God protect you!
Continue reading “Happy birthday my Hero #اعظم_خجسته”
Сарҳади номус
Чи рафтааст бародар, ки нотавон шудаем?
Ва сарбазертарин мардуми ҷаҳон шудаем!?
На заррае шарафу нангу орамон монда
Ки дастмоли ҳавасҳои ину он шудаем! Continue reading “Сарҳади номус”
ДУР АЗ МАНӢ..
Дар орзуи як нафас оромишам, Гулӣ
Бо ёди ту ҳанӯз нафас мекашам, Гулӣ
Ғурбат бубин чигуна маро хаста кардааст
Ҳар рӯз рӯ ба нестиам, коҳишам, Гулӣ
Вақте ки нестӣ шаби ман ҳам ба хайр нест
Тар мешавад тамомии шаб болишам, Гулӣ
Continue reading “ДУР АЗ МАНӢ..”
ҲАМРАНГИ ХУДАМ
Дар пеши касе дарди дили танг нагуфтам
Хомӯшаму чун мурғи шабоҳанг нагуфтам
Монанди фалонӣ нашудам шоири дарбор
Чизе ба ҷуз аз миллату фарҳанг нагуфтам
Ойина манам, об манам, мазҳабам ишқ аст
Бо шишадилон марсияи санг нагуфтам
Бисёр ғазал гуфтаам аз ваҳдати дилҳо
Аз сулҳу сафо гуфтаам аз ҷанг нагуфтам
АХТАРИ ЗУЛМАТСӮЗ 